Özet:

Metinlerarasılık, bir metnin kendinden önceki metinlerle kurduğu ilişkilere dayanan bir kuramdır. Bu ilişki, metnin kendinden önceki başka bir metne çeşitli göndermelerde bulunması, onu biçim ve içerik bakımından dönüştürmesi ya da farklı metinden parçaların, yeni bir tane oluşturmak üzere bir araya getirilmesi şeklinde gerçekleşebilir. Sözsel olan ve olmayan sanatlar arasındaki ilişki ise göstergelerarasılık ile ifade edilir. Koşuklaştırma, bir metnin biçimsel olarak dönüştürülmesi yoluyla yapılır. Bu teknik, düzyazı şeklinde yazılmış olan eseri dizeler halinde yeniden yazmayı ifade eder. Yalnızca edebiyat metinleri değil birçok farklı tür, bu şekilde dönüştürülebilir. Edebiyat ve sinema farklı türlerin kurduğu ilişkiler için önemli bir örnektir. Tarih boyunca birçok roman, öykü, tiyatro ve nadiren de olsa şiir sinemaya kaynaklık etmiş durumdadır. Buna karşın sinemanın şiire kaynaklık etmesi, sık rastlanan bir durum değildir. II. Yeni şiir hareketinin önde gelen isimlerinden olan Sezai Karakoç; hikâye, tiyatro ve düzyazı alanında eserler vermesine rağmen şair kimliğiyle öne çıkmaktadır. Şairin bütün şiirlerini topladığı Gün Doğmadan adlı kitabında yer alan “Lili”, şiir-sinema ilişkisinin örneklerindendir. 1954 yılında yazılan bu şiire kaynaklık eden film, Türkçeye Karnaval Kızı adıyla çevrilmiş olan 1953 yapımı You’ll Fall in Love with Lili’dir. Bu çalışmada, Sezai Karakoç’un sinema görüşlerinden hareketle “Lili” şiirini neden yazmış olabileceği tartışılacak ve metinlerarasılık/göstergelerarasılık çerçevesinde bir sinema filminden şiire dönüştürümün nasıl yapıldığı incelenmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler: