2004 yılından başlayarak TÜBA-TÜKSEK Türkiye Kültür Envanteri Projesi çerçevesinde yürütülen Karaburun Yarımadası (İzmir) Mezar Taşları Envanter Projesinin (proje no: M2) amacı, yarımada köylerindeki mezarlıkların ve mezar taşlarının saptanması ve envanterinin oluşturulmasıdır. Bu kapsamda ilk belgeleme çalışmaları 2004 ve 2005 yıllarında Çullu, Hisarcık, Ambarseki ve Saip köylerinde gerçekleştirilmiştir. Karaburun Yarımadası (İzmir) Kırsal Mimarlık Envanter Projesine (proje no: C5) paralel olarak yürütülen bu çalışmalar mezar taşı kitabelerinin kırsal yerleşmeler tarihinin yazılı kaynaklarından biri olarak görülebileceğini göstermiştir. Mezar taşları yalnız kitabeleriyle değil, üretim biçimleri ve sergiledikleri bezeme dağarcığıyla da yarımadanın tarihsel coğrafyasına ilişkin referanslar vermektedir. Karaburun ilçe merkezinin yakın çevresindeki yerleşmelerle sınırlı tutulan ilk çalışmaların sağladığı birikimle envanter çalışmalarının, 2006 yılında yarımada bütününe yayılması hedeflenmiş, 2007 yılına da uzanan alan çalışmalarıyla, birkaç yerleşme dışında Karaburun Yarımadasındaki mezarlıkların ve mezar taşlarının envanteri tamamlanmıştır. Çok sayıda mezar taşının envantere girmesi ve sistematik olarak değerlendirilmesi her şeyden önce bu envanter projesi yoluyla oluşturulacak veri-tabanını daha tutarlı ve verimli bir başvuru kaynağı haline getirecektir. Üçüncü dönem envanter çalışmalarında köylerde saptanan kitabeti ve kitabesiz mezar taşlarının tümü fotoğrafla belgelenmiş ve mezarlıklar hakkında köy sakinlerinden bilgi alınmıştır. Kitabeti mezar taşlarından en eskileri 18. yüzyılın ilk çeyreğine ait olup Çatalkaya (Eski Mordoğan), Kösedere, İnecik ve Tepeboz köylerinde bulunmaktadır. 19. yüzyıla ait mezar taşları çoğunluktadır. Kitabeleri Latin harfleriyle yazılmış olan Erken Cumhuriyet dönemi mezar taşları ise Osmanlı'dan Cumhuriyet'e geçiş sürecini yansıtan karakteristik bir katalog oluştururlar. Köylerin çoğunda karşılaşılan ve kabaca son 60 yılda gerçekleşmiş görünen tahribata ve kayıplara karşın, günümüze ulaşabilen mezar taşlarının Karaburun Yarımadasının tarihsel ve kültürel mirasında önemli bir yere sahip olduğu söylenebilir.
Benzer Makaleler | Yazar | # |
---|
Makale | Yazar | # |
---|