Özet:

Çalışmada Osmanlı Devleti’nde şeriye mahkemeleri ve kadıların Tanzimat döneminde geçirdikleri değişim incelenmiştir. Bu değişimi tespit edebilmek için önce Tanzimat öncesi döneme göz atılmış, ardından Tanzimat sonrası dönem ele alınmıştır. Şeriye mahkemeleri ve kadılar, her iki dönem için ayrı ayrı incelenmiştir. Çalışmada yargı teşkilâtının Osmanlı Devleti’nin temelini oluşturduğundan buradaki ıslah hareketlerinin de büyük önem arz ettiği, fakat yaşanan gelişmelere bakıldığında yapılan düzenlemelerin çıkış noktasından farklı seyrettiği ifade edilmiştir. Şeriye mahkemelerinin ıslahı yerine yeni mahkemelerin kurulması, bir adlî düalitenin doğmasına yol açmış, bu durum şeriye mahkemeleri tamamen ortadan kaldırılıncaya kadar devam etmiştir. Bu düalite ise birtakım aksaklıklara yol açmış, örneğin idam cezalarının infaz edilememesi sonucunu doğurabilmiştir. Yaşanan aksaklıklardan hareketle Tanzimat döneminde adlî sahada yapılan ıslahatların beklenen faydayı sağlamadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler: