Özet:

Bu çalışmada; koçlarda aşım sezonunda semen früktoz, düzeltilmiş früktoz, früktolizis indeksi, seminal plazma çinko, kan plazması çinko ve testosteronun normal düzeyleri ile sperma kalitesi arasındaki ilişkilerin belirlenmesi amaçlandı. Materyal olarak aynı bakım ve besleme şartlarında, sağlıktı, fertil, 2-3 yaşlı beşer baş Akkaraman, Merinos, İvesi, Koriedale ve üç baş Alman Siyah Baş ırkı koç kullanıldı. Koçlardan sun-i vajenle Konya ve çevresi için aşım sezonu olarak kabul edilen Kasım ayı içerisinde ardarda iki ejekülat. dört kez iki gün ara ile loplam 8'er ejekülat alındı. Ejekülal alımını takiben kan ömekleri de alındı. Çalışmada spermatolojik değerler yoğunluk (x106/mm3), motilite (%) sırasıyla Akkaraman ırkı için: 3.1 6±0.26, 70.5H.9, Merinos ırkı için; 2.70±0.25, 75.0±1.67, İvesi; 2.93±0.30, 73.0±1.86, Koriedale; 2.42±0.33, 76.5±1.98, Alman Siyah Baş; 1.66±0.23, 68.111.88 olarak belirlendi. Sperma früktoz (mg/dl), düzeltilmiş früktoz (mg/mlxlog.sperm sayısı/ml), früktplizis indeksi (mg/109 sperm/saat 37 ºC), seminal plazma çinko µ,g/dl), kan plazması çinko (µg/dl), kan plazması* testosteron (ng/ml) değerleri sırasıyla Akkaraman ırkı için 663.101100.5, 63.02±9.64, 1.68±0.39, 612.0±73.2, 81.1±8.3, 5.62±0.74, Merinos ırkında 395.30±42.27, 37.17±3.94, 0.99±0.27, 488.6±76.4, 75.618.3, 3.66±0.64, İvesi ırkında 522.10±82.81, 49.36±7.88, 1.39±0.34, 590.3±98.8, 70.6+11.1, 4.89±1.08, Koriedale ırkında 904.70±204.6, 83.96±18.66, 2.80±0.86, 378.8±99.0, 57.2±7.5, 5.28±0.84, Alman Siyah Baş ırkında 470.13±98.87, 43.37±8.98, 1.9111.10, 584.11145, 86.9±9.8, 5.6211.72 olarak belirlendi. Bütün ırklarda sperma früktoz ile früktolizis indeksi l arasında pozitif korrelasyon (P<0.001) saptandı. Sonuç olarak, sağlıklı koçlarda sperma kalitesinin belirlenmesinde önemli bir kriter olan fruktolizis indeksinin sperma früktoz konsantrasyonu ile doğrudan ilişkili olduğu, bu sebeple spermatolojik çalışmalarda früktoz miktarının belirlenmesinin oldukça yararlı olacağı ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler: