Abstract:

Klasik Türk nesir edebiyatında ayrı bir yeri olan Tazarru’- nâme Sinan Paşa’nın hayatının son döneminde kaleme aldığı üç Türkçe eserinden ilkidir. Nesir edebiyatımız söz konusu edilirken adından bahsedilmeden geçilemeyecek olan çalışma, kaynakların estetik nesrin en önemli ürünü olarak ifade ettiği bir eserdir. Tazarru’-nâme ahlâkî, didaktik, aynı zamanda tarikat ve tasavvuf yolunun hakikatlerini öğreten bir eser olmanın yanında bu konuların anlatılış biçimi yönüyle de pek çok eserden farklı özelliklere sahiptir. Çalışmanın ilk makalesinde eseri farklı kılan özelliklerden birinin onun anlatım biçimi olduğu, eseri oluşturan söz düzeninin ikili (simetrik) yapısı üzerinde durulmuştu. Tazarru’-nâme’nin baştan sona simetrik yapılarla yazıldığı ve yapıların çeşitleri ve nitelikleri ele alınmıştı. Bir önceki çalışmada yapıların esere katkıları ve onu değerli kılan yönlerine vurgu yapıldı1. Bu yazıda ise Tazarru’-nâme’yi oluşturan yapıların eseri sanatsal yönden güçlü kılan özellikleri tespit edilip bu yapıların nesir cümlelerini şiirsel öğelerle nasıl donattığı açıklanmaya çalışılacaktır. Estetik nesir ürünleri incelendiğinde şiir ile nesir cümleleri arasındaki farkın gittikçe azaldığı gözlenmektedir. Şiire ait birçok özellik, şiir araçları vasıtasıyla nesir cümlelerine aktarılır. Tazarru’-nâme’de kullanılan simetrik yapılar, şiirsel özelliklerin esere aktarılmasında bir araç görevindedir. Eserin anlatımındaki estetik düzey bu simetrik yapılarla eserde var olabilmişlerdir. Bu bakımdan eseri oluşturan simetrik yapıların özelliklerinin tespit edilmesi aynı zamanda şiirsel özelliklerin esere nasıl aktarıldığının bulunmasına ve eserin sanat yönünün ortaya konmasına da yardımcı olacaktır.

Keywords: