Özet:

Sanayi devriminden sonra ortaya çıkan sendikalar sadece ekonomik açıdan de- ğil sosyolojik ve siyasal açıdan da önemli bir işlevselliğe sahiptir. Batıdaki gelişmelerden farklı olarak Türkiye’de siyasal ve sosyal hayatın temel belirleyicilerinden bir olan devlet, Türkiye’deki sendikal hareketin değişim süreçleri içinde de belirleyici bir güç olarak var olmuştur. Devlet sadece siyasal ve sosyal açıdan değil ekonomik hayattaki en önemli aktör olmasından dolayı da sendikal hareketi etkilemiştir. Toplu sözleşme ve benzeri haklar siyasal ve sosyal bir mücadele süreci olarak değil de devletin uygun bulması, bir lütfu olarak elde edilmiştir. Türkiye’deki sendikaların Batıdaki mücadele sürecini yaşamamış olması, aşağıdan yukarı doğru doğal bir örgütlenme anlayışının getirdiği güçlü bir dayanışma duygusunun oluşmasına imkan vermemiştir. Bu durum da Türkiye’deki sendikal hareketin dışarıdan gelen uluslar arası ve siyasal etkilere ve manipülasyonlara açık olmasına zemin hazırlamıştır. Türkiye’nin sendikacılık hareketi Cumhuriyet öncesi ve Cumhuriyet sonrası olmak üzere ikiye ayrılabilir. Cumhuriyet sonrası sendikacılık hareketi ise kendi arasında, 1923-1947, 1947- 1963, 1963-1980 ve 1980 sonrası dönemlerine ayrılarak incelenebilir.

Anahtar Kelimeler: