Citation Number
2
Views
44
Downloands
2
Sözcük alışverişlerinin gerçekleştiği diller, bu olayın nedenleri ve örnekleri, alıntıların nitel ve nicel özellikleri vb. değişiklikler gösterse de diller arasında her zaman görülen alıntı sözcük kullanımı, Türkçenin ilk metinlerinden itibaren örneklenmektedir. Türlü dillerden alınan bu sözcükler, Türkçenin türetme olanakları doğrultusunda Türkçe yapım ekleriyle yeni adlar ve eylemler oluşturmakta kimi zaman birden çok dile ait birim, bir arada kullanılmaktadır. Bu çalışmada, Harezm Türkçesi metinlerinden Kısasü’l-Enbiyâ, Mukaddimetü’l-Edeb, Mu’înü’l-Mürîd, Nehcü’l-Ferâdîs ve Satır Arası Kur’an Tercümesi taranarak Farsça kökenli sözcüklere getirilen Türkçe yapım ekleri belirlenmiş, sınıflandırılmış eklerin işlevleri, sözcüklerin dönem metinlerindeki anlamları ve kullanımları belirtilmiştir. Metinlerden elde edilen örnekler çerçevesinde, Türkçenin sözcük türetme olanaklarının Harezm Türkçesindeki Farsça kökenli alıntılarda belirlenen görünümleri, bu ögelerin Türkiye Türkçesinde var olan biçimleriyle karşılaştırılarak incelenmiştir. Dönem metinlerinde, Farsça adlara bir ya da birden çok Türkçe yapım eki getirilerek adlar ve eylemler türetilmiştir. Bu tür örnekler arasında addan ad yapımı daha sıktır. Türetilen adlarla kurulan birleşik eylemler de dikkat çekici yoğunluktadır. Addan ad türetiminde çoğunlukla /+lIg/+lUg/ ~ /+lI/+lU ve /+lIk/+lUk/ ~ /+lIg/+lUg/ addan eylem türetiminde ise /+lA-/ ve bu ekin çatı ekleriyle genişletilmiş biçimleri tercih edilmiştir. Harezm Türkçesindeki belirlenen türetmelerin 72 tanesi, özgün biçimleri ya da ses değişikliklerine bağlı değişkeleriyle Türkçe Sözlük’te (TDK 2011) sözlük birimi olarak yer almaktadır. Bunların bir bölümü, bu iki yazı dilinde, aynı ya da benzer anlamlı olmakla birlikte anlamı farklılaşan örnekler de bulunmaktadır.
The languages in which the word exchanges occur, the causes and examples of this event, the quality and quantitative characteristics of the quotes, etc. Although there are changes, the use of the quotation between languages is always seen from the first texts of the Turkish language. These words taken from different languages, in accordance with the possibilities of Turkish derivation, create new names and actions with the addition of Turkish production; sometimes the unit belongs to multiple languages, is used together. In this study, the Turkish production attachments from the texts of Harezm Turkish have been determined, classified, specified, the functions of the attachments, the meanings and uses of the words in the periodic texts by scanning the Translation of the Qur'an between Nehcü'l-Ferâdîs and the lines. In the framework of the examples obtained from the texts, the appearances of the possibilities of Turkish vocabulary determined in the Harezm Turkish citations of Persian origin have been studied by comparing these objects to the forms that exist in Turkish Turkish. In the period texts, names and actions were derived by bringing one or more Turkish-made attachments to the Persian names. Among these examples, the name is more common. The combined actions established by the names are also notable intensity. In the name derivation is mostly /+lIg/+lUg/ ~ /+lI/+lU and /+lIk/+lUk/ ~ /+lIg/+lUg/; in the name derivation of action is /+lA-/ and the extended formats with the attachment roof additions are preferred. 72 of the derivations specified in Harezm Turkish are listed as the dictionary unit in the Turkish Dictionary (TDK 2011) with their original forms or variations related to sound changes. There are some of these examples, in both written languages, which have the same or the same meaning while the meaning is different.
Field : Filoloji; Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Journal Type : Ulusal
Article Detail 
Citation Owners
Similar Articles
Download PDF
Journal Information
Listen Paper
Print This Page
Share
Mendeley
