Özet:

Tarihin çok eski çağlarından bu yana sözlü gelenek içerisinde gelişip zenginleşerek günümüze ulaşan masallar, hem milli hem de evrensel ögeler taşıyan önemli anlatılardır. Toplumların yaşantısından ve kültüründen izler barındıran masallar, bu izleri en küçük parçası olan motifler aracılığıyla bizlere anlatır. Motifler gelenekte sürekli varoluş gücüne sahip unsurlardır. Görülmemiş ve çarpıcı özelliklere sahip olan motifler, anlatının iletmek istediği mesaj hakkında önemli ipuçları verir. Masallarda karşımıza çıkan ana motiflerden biri de imtihan motifidir. İmtihan motifi karmaşık bir yapıya sahip, zincirleme gelişen olayların bulunduğu masallarda uygulanan motiflerdendir. Bu motif, Türk halk masallarında pek çok şekliyle karşımıza çıkmaktadır. Pertev Naili Boratav’ın Az Gittik Uz Gittik ve Zaman Zaman İçinde kitaplarındaki toplam yetmiş masalı incelediğimizde çalışmanın asıl konusu olan imtihan motifine anlatılar içinde sıkça rastlanmıştır. Kahramanları insanlar, devler, periler, olağanüstü yaratıklar olan masallarda daha karmaşık bir yapı ve zincirleme ilerleyen olaylar görüldüğü için imtihan motifinin bu masallarda daha çok; hayvan masallarında ise daha az görüldüğü tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: