Abstract:

Yapılmış olan bu çalışma, çocuk kitaplarında ana ya da yan karakterlerin sergilemiş oldukları prososyal davranışları incelemek ve kitaplarda prososyal davranışlara ne kadar yer verildiğini tespit etmek amacıyla planlanmıştır. Araştırma nitel araştırma yöntemi kullanılarak doküman analizi ile yapılmıştır. Amaçlı rastgele örnekleme yöntemi ile örneklem grubu seçilmiştir. Araştırmanın örneklemini İstanbul ilinde, ulaşılabilen, alışveriş merkezlerindeki büyük kitapçılarda, 3-6 yaş grubuna hitap eden ve içeriğinde prososyal davranışları bulunduran kitaplar oluşturmuştur. Araştırmacılar tarafından oluşturulan “Kitap İnceleme Formu” ile kitaplar; künye bilgileri, fiziksel özellikler, içerik ve prososyal davranışların açısından incelenmiştir. Toplanan veriler SPSS programı aracılığı ile frekans analizi ve ki-kare testi kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmanın sonucunda; Türkçe yazılan kitaplar ile kibarlık davranışı arasında; iş birliği ve yardımlaşma davranışları ile 2000 yılı ve sonrasında yazılan kitaplar arasında istatistiksel açıdan pozitif yönde anlamlı farklılık olduğu bulunmuştur. Yazarların cinsiyeti ile kitaplarda yer alan prososyal davranışlar arasında ise istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık olmadığı bulunmuştur. Kitaplarda en çok kibarlık davranışının en az dayanışma davranışın prososyal davranış olarak işlendiği, prososyal davranışların en çok insan karakterler yoluyla işlendiği görülmüştür. Karakterlerin cinsiyetine göre işlenen prososyal davranışlar incelendiğinde; yardımlaşma, empati, iş birliği, paylaşma ve dayanışma davranışlarının en çok “cinsiyetsiz” karakterler yoluyla işlendiği görülürken, teselli etme davranışının en çok “erkek” karakterler, kibarlık davranışının ise en çok “kadın” karakterler yoluyla işlendiği görülmüştür.

Keywords: