Abstract:

ÖZET Amaç: Bu araştırma, bir devlet hastanesinde çalışan hemşirelerin tükenmişlik düzeyleri ve sigara içme durumları arasındaki ilişkiyi saptamak amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Araştırma kesitsel tiptedir. Araştırmanın örneklemini bir devlet hastanesinde çalışan 200 hemşire oluşturmuştur. Araştırma yapılmadan önce etik kurul onayı ve araştırmanın yapılacağı kurumdan yazılı izin alınmıştır. Araştırmanın verileri, 7 Mayıs-10 Ağustos 2018 tarihleri arasında Kişisel Bilgi Formu ve Maslach Tükenmişlik Ölçeği kullanılarak ve hemşirelerle yüz yüze görüşülerek toplanmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler bilgisayar ortamında SPSS 22.0 paket programında tanımlayıcı testler, ortalama, ki kare testi ve Pearson korelasyon analizi yapılarak değerlendirilmiştir. Bulgular: Araştırmaya katılan hemşirelerin %85.5’i kadın, yaş ortalamaları 33.8±8.46 yaş olup, %60.0’ının lisans ve üzeri eğitim düzeyine sahip olduğu, %66.5’nin evli ve %90.5’inin ekonomik düzeylerini orta düzey olarak tanımladıkları saptanmıştır. Hemşirelerin %72.0’sinin vardiyalı ve %89.0’unun çalıştığı birimde klinik hemşiresi olarak çalıştığı, %45.5’inin toplam çalışma süresinin 11-20 yıl arasında, %35.0’inin  çalıştığı birimde çalışmayı istemediği, %32.0’sinin çalışma koşullarını “kötü” olarak tanımladığı, %39.0’unun şuan çalıştığı birimde sorun yaşadığı, sorun yaşayanların %32’sinin çalışma koşullarına bağlı sorun yaşadıkları belirlenmiştir. Hemşirelerin %31.5’inin sigara içtiği, sigara içen hemşirelerin %46.0’sının sigara içme süresinin 10 yıl ve altı olduğu, her gün sigara içen hemşirelerin günlük sigara ortalamasının 17.1±7.0 (Min:2;Max:30) adet olduğu ve %54.0’ünün nikotin bağımlılık düzeylerinin düşük olduğu belirlenmiştir. Erkek, Sağlık Meslek Lisesi mezunu olan, yoğun bakım ve acil birimlerinde çalışan, sorumlu hemşire olan, çalışma koşullarını kötü olarak ifade eden ve çalıştığı birimde sorun yaşayan hemşirelerde sigara içme oranlarının daha yüksek olduğu saptanmıştır (p<0.05). Hemşirelerin duygusal tükenme puan ortalamasının 17.3±7.16, duyarsızlaşma puan ortalamasının 5.6±3.47, kişisel başarı puan ortamalasının 19.7±4.40 ve genel tükenmişlik puan ortalamalarının 42.7±9.5 olduğu belirlenmiştir. Çalışma koşullarını kötü olarak tanımlayan hemşirelerin çalışma koşullarını orta ve iyi olarak tanımlayan hemşirelere göre duygusal tükenme, duyarsızlaşma puanlarının daha yüksek, kişisel başarı puanlarının daha düşük olduğu belirlenmiştir. Çalıştıkları birimde sorun yaşadığını ifade eden hemşirelerin, birimde sorun yaşamadığını ifade eden hemşirelere göre duygusal tükenme ve duyarsızlaşma puanlarının daha yüksek olduğu saptanmıştır (p˂0.05).   Sonuç: Çalışmada yer alan hemşirelerin sigara içme sıklığının yüksek, bağımlılık düzeylerinin ise düşük olduğu ortaya çıkmıştır. Çalışma koşullarının hemşirelerin tükenmişlik yaşamaları üzerinde etkisi olduğu bulunmuştur. Hemşirelerin çalışma koşullarının iyileştirilmesi ve sigara içme oranlarının azaltılması için etkili müdahale programlarının geliştirilmesi önerilmektedir.

Keywords: