Abstract:

İngilizlerin Güneydoğu Anadolu Politikası bazı kaynakların iddia ettiğinin aksine Binbaşı Noel'in çalışmalarından ibaret değildir. Gerçekte Güneydoğu Anadolu Politikası, Ortadoğu Politikası'tıın bir uzantısı olup, İngiliz Hükümeti'nin Ortadoğu'yla ilgili hedefleri bu politikanın doğmasına neden olmuştur. Bu açıdan bakıldığında Güneydoğu Anadolu Projesi, İngiltere'nin bazı ayrılıkçı Kürt liderlerini kullanarak Anadolu'yu parçalamak istemesi şeklinde algılanması ve kabul edilmesi gerekir. İstanbul'daki İngiliz Yüksek Komiseri Amiral Calthorpe'un, Londra'ya gönderdiği bir çok telgrafta Osmanlı Devleti'ni zayıf düşürmenin bir yolunun da Kürtler ile Türkleri birbirine düşürmekten geçtiğini ifade etmesi ingiltere'nin bu politikadan beklentisini ortaya koymaktaydı. Mondros Mütarekesi'ni takiben Musul'un, Bağdat'a ve dolayısıyla İngiliz sömürge sistemine dahil edilmek istenmesi bölgede siyasi karışıklıklara yol açmıştır. Bölgesel Kürt liderlerinin özerklikten bağımsızlığa uzanan yelpazede farklı taleplerle ortaya çıkmalarına karşın İngiliz yetkililerin imparatorluk çıkarlarını korumada ısrar etmeleri tarafları karşı karşıya getirecektir. İngiliz makamlarının Kürdistan projesini ortaya atmaları ve bütün dikkatleri Güneydoğu Anadolu üzerinde yoğunlaştırmaları Ortadoğu ve özellikle Irak'la ilgili planlarının bir sonucudur. İngilizler, Şeyh Mahmut isyanının ardından, Musul'u var güçleriyle merkezi otoriteye bağlarken, aynı anda Güneydoğu Anadolu'da Kürdistan projesini teşvik edeceklerdi. İngiliz istihbarat subayları 1919 yılının ilk aylarından itibaren bu politikayı hayata geçirmek için Güneydoğu Anadolu'da yerli ahali ve aşiretler arasında yoğun propagandaya girişeceklerdi.

Keywords: