Abstract:

Zaman, geniş ve soyut bir anlam taşır. Zamanın anlamı, ölçümü, sınırı süre kavramı ile ifadelendirilir. Türkçede zaman dilimleri büyükten küçüğe doğru şöyledir: zaman, çağ, asır, yıl, mevsim, ay, hafta, dün < gün > yarın, saat, dakika, saniye, salise... En çok kullanılan dilim saattir; çünkü günlük hayat saate göre düzenlenir. Saat dilimlemesindeki tam, yarım, çeyrek ifadeleri belli sayıların durak yeridir. Tam, saat başlarını gösterir; yarım, saat aralıklarındaki orta noktayı gösterir; çeyrek, saat aralıklarındaki dörtte birlik noktaları gösterir. Bu makalede saat ifade kalıpları, yapı ve işlev yönüyle ele alınmıştır. Yapıda cümle ve öbek ana başlığı; cümlede isim ve fiil cümlesi; öbekte sıfat tamlaması, edat öbeği, saat öbeği, zarf-fiil öbeği ve isim tamlaması alt başlıkları bulunmaktadır. İşlevde cümle ve öbek ana başlığı; cümlede geçmiş, şimdiki ve gelecek zamanı sorma ve cevaplama; öbekte süre belirtme işlevi, kesinlik belirtme işlevi, yaklaşıklık belirtme işlevi, yaklaşık süre belirtme işlevi, sınırlama belirtme işlevi, ileri zamanı sınırlama işlevi, aralık belirtme işlevi yer almaktadır.

Keywords: