Özet:

Toplumun kendisi göç, küreselleşme, teknoloji gibi farklı ekonomik ve sosyal nedenlerle hızla evrilirken aile yapısı da toplumdaki rolü ve yeri itibariyle hızla değişmektedir. Bu gelişmelere paralel olarak “çocuk hakları” kavramı, Avrupa hukuku ve uluslararası hukuk çerçevesinde bir evrim geçirmekte, her geçen gün bu haklara yenileri eklenmektedir. Çocukların korunmasına ilişkin hukuk alanı fazlasıyla empati, beceri, sabır ve kararlılık gerektirmektedir. Çünkü çocukların bu özel durumları ve hassas konumları, haklarının ihlal edilmesi durumunda hukuki çareye ulaşma bakımından ciddi zorluklar yaratmaktadır.      Çocuk haklarına ilişkin Avrupa Birliği (AB) hukuku ve uluslararası hukuk kapsamında devletler, çocukların, onların koruyucularının ve temsilcilerinin erişimine açık, etkin ve çocuk odaklı prosedürlerin yürürlükte olmasını temin etmelidirler. Bu prosedürler, çocukdostu bilgi, tavsiye, destek, bağımsız şikâyet mekanizmaları ve mahkemelere erişim için gerekli hukuki ve diğer türden yardımları içermek zorundadır. Haklar ihlal edildiğinde tazminat ve gerektiğinde fiziksel ve/veya psikolojik iyileşmeyi, rehabilitasyonu ve özellikle göçmen çocuklar için tasarlanmış tekrar entegrasyonu içeren telafi yolları bulunmalıdır. Çocuk Haklarına İlişkin Birleşmiş Milletler Konvansiyonu göç ve iltica bağlamında çocuk haklarını düzenleyen hükümler içermekte ve bunlar Avrupa düzeyinde hukuki önlemler geliştirilmesinin temelini teşkil etmektedir.      Bu çalışmada öncelikle AB Hukuku, Avrupa Konseyi ve uluslararası hukuk altında çocuk koruması genel olarak alınacaktır. Daha sonra çocukların, özellikle göçmen ve mülteci statülerine ilişkin olarak belli başlı altı başlık altında toplanabilecek hakları incelenecektir. Bunlar; giriş ve yerleşim hakkı, yaş tespitine ilişkin haklar, ayrılmış çocuklar için aile birleşimine ilişkin haklar, alıkonulmaya ilişkin haklar, sınır dışı edilmeye ilişkin haklar ve adalete erişim hakkıdır. Bu bağlamda mevcut hukuki düzenlemeler ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararları üzerinde durulacaktır. 

Anahtar Kelimeler: