Özet:

Amaç: Bu çalışmada, Klasik Türk Müziği makamlarının hastalıklar ve semptomlar üzerine etkilerini araştıran, deneysel hemşirelik doktora tezlerinin sistematik incelenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Retrospektif ve tanımlayıcı tipteki çalışma, rehber PRISMA-P 'ye göre Ulusal Tez Merkezi taranarak, Ekim 2021-Mart 2022 tarihleri arasında yapılmıştır. Tezlerin alınma ölçütlerinde başlıkta “müzik terapi” “müzik tedavi” “müzikle tedavi” “müzikle terapi” kelimelerinin bulunması, hemşirelik alanında yapılması ve tezde Klasik Türk Müziği makamlarının uygulanması aranmıştır. Ölçütleri karşılayan 1999- 2021 yılları arasında yapılmış, 14 hemşirelik doktora tezi amaç, yöntem, bulgular ve sonuç değişkenleri açısından kronolojik sırayla değerlendirilmiştir. Çalışmanın analizinde sayısal değerlendirmeler kullanılmıştır. Bulgular: Tezlerin % 85.6’sı 2012- 2021 yılları arasında, en fazla oranla %21.42’si İç Hastalıkları Hemşireliği ve Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği’nde, %14.28’i Psikiyatri Hemşireliği alanında yapıldığı belirlenmiştir. Hastalara sıklıkla Acemaşiran, Nihavent, Uşşak, Rast, Hüseyni, Segah, Buselik, Zirgüleli Hicaz ve Zirefkend Makamlarının dinletildiği ve çoğunlukla psikolojik semptomlar üzerine makamların etkisinin incelendiği görülmüştür. Tezlerde en fazla Rast, Acemaşiran ve Hüseyni makamları uygulanmıştır. Çalışmalarda Rast ve Uşşak makamı’nın kaygı, korku gibi anksiyete faktörlerini azalttığı ve gevşemeye yardımcı olduğu Zirgüleli Hicaz ve Zirefkend makamları’nın uyku kalitesini etkilediği ve yorgunluğu azalttığı, Nihavent ve Rast makamları’nın hasta memnuniyetini ve yaşam kalitesini artırdığı, Acemaşiran, Hüseyni ve Nihavent makamlarının ağrı ve fizyolojik parametrelerde olumlu etkilerinin olduğu bulunmuştur. Sonuç: Tezlerin sonuçları doğrultusunda, Klasik Türk Müziği makamlarının öncelikle psikolojik semptomlar ve ağrı olmak üzere, uyku kalitesinin arttırılması ve yaşam bulgularının iyileştirilmesinde uygulanabileceği belirlenmiştir. Türk Müziği makam terapisinin deneysel çalışmalarla güçlendirilmesine ihtiyaç vardır. Bilimsel sonuçlar, makamların semptomlara yönelik tedavisinde kullanılabileceği gibi, Türk Müziği makamları’nın kültürlerarası hemşirelik ve sağlık uygulamalarına yön verebileceğine inanılmaktadır.

Anahtar Kelimeler: