Abstract:

20. yüzyılın sonlarından itibaren neoliberal küreselleşmenin hâkimiyet alanını genişletmesiyle liberal ekonomi politikaları tüm dünyada refahın ve zenginliğin en önemli aracı hâline gelmiştir. Gelişmiş ülkeler öncülüğünde oluşturulan uluslararası kapitalist kuruluşların liderliğinde az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler de piyasaların işleyiş kurallarını güçlendirecek politikaları benimsenmeye zorlanmıştır. Emeğin, sermayenin ve ticaretin önündeki engellerin kaldırılması amacıyla deregülasyonlarla müdahaleci bakış açılarının iktisat politikalarından soyutlanması gerektiği giderek yaygın bir görüş haline gelmiştir. 21. yüzyıla gelindiğinde dünya ekonomisinin hâkimiyetinin Atlantik ve Avrupa’dan Asya’ya kayışı ve de Çin başta olmak üzere Güney Kore, Hindistan, Tayvan, Singapur gibi Asya ülkelerinin mucizevi başarılarının neoliberal yaklaşımlardan farklı bir tarzda gerçekleşmesi, neoliberal küreselleşmeye yönelik şüpheleri artırmıştır. 2010 yıllardan itibaren ise Çin’in dünya ekonomisindeki yükselişinin gerisinde yatan devlet öncülüğünde piyasaya entegre olma arayışlarının başarılı bir örneğini sunması ve küresel ekonomide ABD’ye en önemli rakip olarak görülmesi dünya ekonomisinde yeni arayışları hızlandırmıştır. Bu arayışların en güncel örneğini 2016 yılında ABD Başkanı seçilen Donald Trump’ın, Çin’in kur manipülasyonları yoluyla haksız rekabet sağladığını ileri sürerek “korumacı” politikaları birer birer uygulamaya koyması oluşturmaktadır. Karşılıklı bu etkileşim dünya ekonomisinde yeni rekabet sahasının açılmasına yol açmıştır. Dolayısıyla Çin’in düşük kur politikasıyla yeni neomerkantilist uygulamaları benimsemesi ve buna misillime olarak ABD’nin neoliberal küresel çağda serbestleşme eğilimlerine karşıt yönde hamleler geliştirmesi dünya ekonomisinin seyrinin farklı yöne evrilmesine yol açmaktadır. Bu gelişmelerden hareketle çalışmada, bir yanda dünyanın en liberal ülkesi olan ABD ile sosyalist iktisadi yapıyı piyasa mentalitesine başarılı bir şekilde entegre eden Çin’in, ekonomik güç arayışlarının dinamikleri ve bunların politik ekonomisi ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Keywords: