Özet:

Malazgirt savaşından önce Anadolu’ya başlayan Türkmen akınları sayesinde önce Doğu Anadolu’da yığılan Türkmen nüfusu, Malazgirt Savaşı’ndan sonra kurulan beylikler ile beraber yaylak-kışlak hayatı sürdürebilecekleri bölgelere yerleşmeye başladılar. Savaşın hemen sonrasında Kuzey Doğu Anadolu’da Saltuklular, Mengücekliler ve Danişmendliler beylikleri kurulurken, Selçuklu Devleti’nin fetret döneminden sonra ise güney Doğu Anadolu’da Sökmenliler/Ahlatşahlar, Dilmaçoğulları, Artuklular, Çubukoğulları, Yinaloğulları ve Kızılarslanlılar gibi beylikler teşekkül edildi. Türkiye Selçuklu Devleti ve Haçlı tehdidinden sonra mezkûr beylikler, birbirleri ile mücadeleye başladılar. Bu yazıda 1112 yılından sonra Çubukoğullarının hakimiyetindeki Palu, Harput, Çemişkezek ve Hanzit gibi şehirleri ilhak eden ve Malatya Selçuklu Sultanlığı ile akrabalık bağı kuran Artuklular ile bu şehirlerin sınır bölgelerine hâkim olan Kemah merkezli Erzincan, Divriği ve Şarkî Karahisar (Şebinkarahisar, Kögonya) şehirleri ile mücavir beldeleri Türkleştiren ve İslamlaştıran Mengüceklilerin hâkimiyet mücadelesinde bir kırılma noktası olan Serman/Seryan Savaşı incelenmiştir. Savaşa dahil olan Bizans İmparatorluğu’nun Trabzon Dukalığı ve Danişmendlilerin kurulan ittifaklara dahil olmaları sonucunda vuku bulan savaş Kuzey Doğu Anadolu Türk tarihi bakımından ele alınmıştır. Kaynakların verdikleri bilgiler ile çağdaş tarihçilerin bu savaşa dair bilgileri ve kanaatleri tahlil edilmiş ve kaynak-araştırma eser karşılaştırılması yapılmıştır. Savaşın yeri, tarihi ve sonuçlarına dair mülahazalar tafsilatlı bir şekilde değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler: