ASOS INDEKS
Görüntüleme
7
Dede Korkut Destanları, Türk tarihi, coğrafyası, dili, edebiyatı, kültürü, sanatı ve daha birçok konu hakkında önemli bilgiler içermektedir. Dede Korkut’ta birçok kişi adı geçmektedir. Bunlardan biri Tepegöz’dür. Tepegöz’ün adı Dede Korkut Kitabı’nda bir boyda geçmektedir. Yokluklar, eksiklikler, sevgisizlik ve nefret, Tepegöz tipini şekillendirmiş, en sonunda Tepegöz, Oğuzlar’ın başına bela olmuştur. Basat Tepegöz’ü Öldürdüğü Boy ile Duha Koca Oğlu Deli Dumrul Boyu, Dede Korkut’ta tarihi en eski anlatılardır. Bu iki anlatının kökeni mitolojiktir. Bu iki anlatı mitolojiye ve inanışlara dayanmaktadır. Ancak tarihi süreç içerisinde, Türk tarihine paralel olarak, bir destanlaşma ve tarihileşme sürecine girmiş, kısmen tarihi kahramanları da bünyesine katarak, büyük oranda mitolojik, kısmen destani-tarihi bir görünüm de kazanmışlardır. Dede Korkut’taki Tepegöz tipinde en eskisi tarihin derinliklerine uzanan birçok tarihi-destani-efsanevi-mitolojik tabaka bulunmaktadır. Tepegöz’ün ve tek gözlü devlerin, en batıdan en doğuya kadar bütün Türk Dünyası’nda yaygın bir şekilde görülmesi, bu anlatı ve tipin ne kadar eski olduğunu da göstermektedir. Tepegöz Hikâyesi, Türklerin atalarının avcılık toplayıcılıkla uğraştıkları devirden hayvancılık ile uğraştıkları devre geçişlerinin bir yansımasıdır. Binlerce yıl öncesinden gelen, kökeni eski Türk Kamlarının/Şamanlarının kötü ruhlarla mücadelesini anlatan mit, inanış ve efsaneler (Tepegöz), tarihi süreç içerisinde kuşaktan kuşağa aktarımlarda, eski Türklerdeki aslan tarafından büyütülen çocuk hakkındaki efsane (Arslan Çocuk Hikâyesi) ile kaynaşmış, bu kaynaşma da Basat adlı bir kahramana ve Dede Korkut Oğuzlarına uyarlanmış, böylece altyapısında birçok mit, inanış, efsane ve tabakayı bünyesinde barındıran Basat Tepegöz’ü Öldürdüğü Boy ortaya çıkmıştır. Basat Tepegöz’ü Öldürdüğü Boy’da ve Basat-Tepegöz tiplerinde Türk tarihine paralel olarak uzanan birçok tarihi tabaka bulunmaktadır. Türk Dünyası’nın birçok bölgesinde ve başka milletlerde Basat Tepegöz’ü Öldürdüğü Boy’un farklı varyantları bulunmaktadır. Basat Tepegöz’ü Öldürdüğü Boy’da Tepegöz örneğinde topluma birçok mesajlar verilmektedir. Bu makalede, Dede Korkut’taki Tepegöz; adı, ailesi, tarihteki, Dede Korkut’taki ve destanlardaki yeri incelenmiştir.
Dede Korkut Epics, contain important information about Turkic history, geography, language, literature, culture, art and many more. Many people are mentioned in Dede Korkut. One of them is Tepegoz. The name of Tepegoz is mentioned in one epic in The Book of Dede Korkut. Poverty, deficiencies, lack of love and hatred shaped the type of Tepegoz, and in the end, Tepegoz became a nuisance to the Oghuzs. Basat Tepegoz’u Oldurdugu Boy and Duha Koca Oglu Deli Dumrul Boyu, are the oldest narratives in Dede Korkut. The origin of these two narratives is mythological. These two narratives are based on mythology and beliefs. However, in the historical process, parallel to Turkish history, they entered an epic and historicization process, and by incorporating partly historical heroes, they gained a largely mythological, partly epic-historical appearance. There are many historical-epic-legendary-mythological layers, the oldest of which goes deep into history, in the Tepegoz type in Dede Korkut. The fact that the cyclops and one-eyed giants are common throughout the Turkic World, from the west to the east, also shows how old this narrative and type is. The Tepegoz Story is a reflection of the transition from the period when the ancesters of the Turks were engaged in hunting and gathering to the period when they were engaged in animal husbandry. Myths, beliefs and legends (Tepegoz) dating back thousands of years, the origin of which tells about the struggle of the old Turkic Kams/Shamans with evil spirits, were transferred from generation to generation in the historical process, and were fused with the legend about the child raised by a lion (Arslan Child Story) in the ancient Turks, It was adapted to a hero named Basat and the Dede Korkut Oghuzes, thus Basat Tepegoz’u Oldurdugu Boy created, which includes many myths, beliefs, legends and layers in its infrastructure. There are many historical layers that run parallel to Turkish history in Basat Tepegoz’u Oldurdugu Boy and Basat-Tepegoz types. There are different variants of the Basat Tepegoz’u Oldurdugu Boy in many parts of the Turkic World and in other nations. In Basat Tepegoz’u Oldurdugu Boy, many messages are given to the society in the example of Tepegoz. In this article, Tepegoz in Dede Korkut; his name, family, place in history, Dede Korkut and epics were examined.
Makale Detay 
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Alıntı Yap
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
