Özet:

93 Harbi olarak da bilinen 1877-78 Osmanlı-Rus Harbi, Osmanlı İmparatorluğu için tam bir faciayla neticelenmiştir. Savaş sonunda imzalanan Berlin Antlaşması o neticenin resmî vesikasıdır. Nitekim imparatorluğun toplam toprağının beşte ikisi, nüfusunun ise beşte biri (5.5 milyon) artık yoktur. Bu kayıplar göz önünde bulundurulunca Osmanlılar açısından savaş içi gelişmeler hakkında konuşulmaya veya yazılmaya değer bir husus olmadığı düşünülebilir. Ancak Plevne Müdafaası o düşünceyi geçersiz kılar. Osmanlı askerinin savaş içerisinde tek yüz aklığı gösterdiği cephe olarak kayıtlara geçen Plevne, her şeyden evvel Türk askerinin tarihte gösterdiği direnç ve kahramanlık hikâyelerinin en güzide örneklerinden birisi olmuştur. Burada tam 145 gün boyunca Gazi Osman Paşa kumandasında ve büyük bir yokluk içerisinde sayıca çok üstün olan Ruslara karşı emsalsiz bir direniş gösterilmiştir. Bu direniş; sadece Müslüman çevrelerde değil, düşman da dâhil olmak üzere tüm dünya sathında büyük bir hayranlık uyandırmış, o hayranlığın birer mahsulü olan türkülere, marşlara ilham vermiş, şiirlere, kitaplara konu olmuştur. Dahası dünya basınının gündeminden aylarca düşmemiştir. Kısacası, uyandırdığı yankı ve hayranlık dünyanın dört bir yanında hissedilmiştir. Bu çalışma işte o yankı ve hayranlığın boyutlarını, mevcut literatürün yanında Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nden temin edilen bazı vesikalarla ortaya koymayı kendisine amaç edinmiştir.

Anahtar Kelimeler: