Özet:

Göçmen yazını, göçmen deneyimleri üzerine oluşturulan ve gerçek yaşam anlatılarına alternatif bir düşünme ve ifade şekli sağlayan metinlerden oluşmaktadır; bu nedenle, göçmen yazınının çevirisinde (melez kimlikler, kararsızlık, sınır geçişleri ve dönüşüm gibi) içerik özellikleri ve (kod kaydırma, metafor ve anıştırma gibi) biçemsel özelliklerin aktarımı büyük bir önem kazanmıştır. Yazın metinleri sayesinde göçmen anlatılarına dair önemli bir farkındalık yaratıldığını vurgulayan bu çalışmada, göç deneyiminin duygusal ve psikolojik boyutlarını ortaya koyan iletişimsel ipuçlarınının çeviriye nasıl aktarıldığı mercek altına alınacaktır. Bu bağlamda, Mohsin Hamid’in (2017) Exit Westromanı ve romanın Türkçe çevirisi Batı Çıkışı (2019) incelenecektir. İnceleme, Teun van Dijk’ın (2005, 2018) göçmenler hakkındaki söylemleri konu aldığı çalışmasında kullandığı söylem stratejilerinin ışığında yürütülecektir. Göç bağlamında çeviri ediminin etik bir boyutunun olduğu uzun zamandır dile getirilen bir konu olsa da göçmen temsilinde yazın çevirisinin önemine de ayrı bir vurgu yapmak gerekir. Başka bir deyişle, göçmen anlatılarını medya ve toplum çevirmenliği kapsamında çeviren yazılı ve sözlü çevirmenler gibi, göçmen yazını çevirmenleri de etik bir sorumluluğa sahiptir. Bunun nedeni, yazın çevirisinde kullanılan söylem stratejilerinin göçmenlere özel bir ses kazandırması ve toplumdaki farkındalık düzeyini söylem yoluyla artırmasıdır. Bu farkındalığın mevcut olmadığı durumlarda göçmenler çoğu zaman suskun ve marjinal ‘ötekiler’ olarak ön plana çıkmaktadır. Çalışmanın sonunda, etik bir değer olarak farkındalık yaratmada başvurulan çeviri ediminin önemi ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler: