Abstract:

Kadınların güçlenmesi toplumsal cinsiyet rol ve sorumluluklarını dönüştüren tarihsel koşullar ve hane içinde hem erkeğin hem de kadının konumlarıyla yakından ilgilidir. Sanayi devrimiyle birlikte ailenin geçimini sağlamak için erkek emeğinin evden uzaklaşması ve kamusal alanın erkeklere ait görülmesiyle başlayan dönüşüm kadınların yeniden üretim ve bakım sorumluluklarından tek başlarına sorumlu olması, özel alana ait görülmeleriyle birlikte ev kadınlığı kavramını ortaya çıkarmıştır. İlerleyen zamanlarda kadınlar istihdama katılsalar da bu durum kadınlar açısından eşitlikçi bir güçlenmeye yol açmamış, eviçi rol ve sorumluluklar çok fazla değişmemiş, kamusal alan erkeklere ait görülmeye devam etmiştir. Ancak uzun yol şoförlüğü gibi erkeklerin uzun süreler boyunca hane dışında kalmasını gerektiren süreçler kadın eşlerin erkeklere ait olduğu düşünülen kamusal alan sorumlulukları ve hane içindeki karar alma süreçlerinde kadınların daha aktif olmalarını sağlamaktadır. Kadınların kendi yaşamlarını kontrol etme, karar alma süreçlerine katılım, bir şeyi yapmaya gücü olduğu hakkında bilinç ve özgüven kazanma bireysel ve yakın ilişkilerde güçlenme göstergeleridir. Bu çalışmada uzun yol şoförü erkeklerin mesleklerinden dolayı bu hanelerde dönüşen rol ve sorumlulukların kadınlar bakımından bir güçlenme süreci olarak deneyimlenip deneyimlenmediği ve süreç üzerinde patriyarkinin etkileri ele alınmaktadır. Çalışmanın verisi 2019 yılında, İstanbul’da 15 ve Aksaray’da 15 olmak üzere toplam 30 uzun yol şoförü eşi kadınla derinlemesine görüşme tekniğiyle gerçekleştirilen alan araştırmasına dayanmaktadır.

Keywords: