Tanzimat ile başlayıp Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşuyla birlikte devam eden dönemdeki modernleşme çabalarında çeviri faaliyetleri önemli bir rol oynamıştır. Söz konusu 100 yılı aşkın sürede birçok edebi ve bilimsel eser Türkçeye çevrilmiştir. Sosyoloji de bu dönemde çeviri yoluyla katkı sağlanan disiplinlerden birisi olmuştur. Özellikle Latin harflerine geçilen 1928 yılından itibaren İngilizce, Almanca ve Fransızca dillerindeki sosyoloji kitaplarının Türkçeye çeviri yoluyla kazandırılmış olduğu görülmektedir. Buna değinmeyi amaçlayan mevcut çalışma, 1928 ve 1950 yılları arasında bu sosyoloji eserlerinin çevrilme amaçlarına ve çevirmenlerine odaklanmaktadır. Çalışmanın temel iddiası, bu eserlerin dönemin öğretmenleri ve öğretim üyeleri tarafından lise ve üniversitedeki sosyoloji derslerinde okutulacak bir ders kitabı repertuarı oluşturmak amacıyla çevirildiği yönündedir. Adı geçen kitapları ve çevirmenleri incelemek için iki farklı kuramsal çerçeveden yararlanılmıştır. Even Zohar’ın kültür repertuarı kavramı çevirilen kitapların Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarında sosyoloji eğitiminde oynadığı rolü açıklamak için kullanılmıştır. Toury’nin değişim öznesi kavramından ise çevirilerin çoğunu yapan öğretmen ve öğretim üyelerinin çevirmen kimlikleri ile bu disiplini şekillendiren kişiler olduğunu vurgulamak için yararlanılmıştır. Böylece çeviri faaliyetlerinin eğitim dünyasına sağladığı katkının çeviribilim bakış açısıyla ortaya konulması amaçlanmıştır. Mevcut çalışmanın bulguları, mesleki kimliklerinin yanına çevirmen kimliğini de ekleyen eğitimcilerin hem Erken Cumhuriyet döneminde sosyal bilimler alanında önemli bir teorik boşluğu doldurduklarını, hem de ileriki yıllarda gerçekleşecek sosyoloji eğitiminin farklı bir ivme kazanmasını sağladıklarını göstermektedir.
Tanzimat ile başlayıp Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşuyla birlikte devam eden dönemdeki modernleşme çabalarında çeviri faaliyetleri önemli bir rol oynamıştır. Söz konusu 100 yılı aşkın sürede birçok edebi ve bilimsel eser Türkçeye çevrilmiştir. Sosyoloji de bu dönemde çeviri yoluyla katkı sağlanan disiplinlerden birisi olmuştur. Özellikle Latin harflerine geçilen 1928 yılından itibaren İngilizce, Almanca ve Fransızca dillerindeki sosyoloji kitaplarının Türkçeye çeviri yoluyla kazandırılmış olduğu görülmektedir. Buna değinmeyi amaçlayan mevcut çalışma, 1928 ve 1950 yılları arasında bu sosyoloji eserlerinin çevrilme amaçlarına ve çevirmenlerine odaklanmaktadır. Çalışmanın temel iddiası, bu eserlerin dönemin öğretmenleri ve öğretim üyeleri tarafından lise ve üniversitedeki sosyoloji derslerinde okutulacak bir ders kitabı repertuarı oluşturmak amacıyla çevirildiği yönündedir. Adı geçen kitapları ve çevirmenleri incelemek için iki farklı kuramsal çerçeveden yararlanılmıştır. Even Zohar’ın kültür repertuarı kavramı çevirilen kitapların Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarında sosyoloji eğitiminde oynadığı rolü açıklamak için kullanılmıştır. Toury’nin değişim öznesi kavramından ise çevirilerin çoğunu yapan öğretmen ve öğretim üyelerinin çevirmen kimlikleri ile bu disiplini şekillendiren kişiler olduğunu vurgulamak için yararlanılmıştır. Böylece çeviri faaliyetlerinin eğitim dünyasına sağladığı katkının çeviribilim bakış açısıyla ortaya konulması amaçlanmıştır. Mevcut çalışmanın bulguları, mesleki kimliklerinin yanına çevirmen kimliğini de ekleyen eğitimcilerin hem Erken Cumhuriyet döneminde sosyal bilimler alanında önemli bir teorik boşluğu doldurduklarını, hem de ileriki yıllarda gerçekleşecek sosyoloji eğitiminin farklı bir ivme kazanmasını sağladıklarını göstermektedir.
Translation activities have played an important role in the modernization efforts of the period that began with Tanzimat and continued with the establishment of the Republic of Turkey. For more than 100 years, many literary and scientific works have been translated into Turkish. Sociology has also been one of the disciplines contributed through translation during this period. It is
Alan : Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Dergi Türü : Uluslararası
Benzer Makaleler | Yazar | # |
---|
Makale | Yazar | # |
---|