Özet:

William Motgomery Watt; Müslümanlar ve batılılar tarafından Hz. Muhammed’ten sonrabüyük Müslüman olarak İmam Ebû Hamîd Gazzâlî’nin görüldüğünü söyler. Buna rağmen onun bazı eserleri hak ettikleri öneme sahip olamadılar ve bunlardan birisi Cevâhirü’l-Ḳurʾân ve Düreruhu (Kur’an’ın Cevher ve İncileri) adlı kitaptır. O, bu eserinde Kur’an-ı Kerîm’e kalp penceresinden bakar. Dolayısıyla eser tefsir olduğu kadar tasavvuftur da. Gazzâlî, bu eserinde sıkça rumuz yöntemini kullanır. Buna göre Kur’an, Allah’ı anan kalbe daha farklı bir biçimde hitap etmektedir. Tüm bilgiler Allah ve sıfatları için vardır. Buna karşın Allah’ın zatı ve sıfatları hakkındaki bilgiler ise sadece kendileri için vardırlar, yoksa diğer bilgiler için değil. Dolayısıyla tanrısal bilgi olan mârifetullahyüce cennettir, hatta bu cennet ahiret cennetinden bile üstündür. Kur’an ayetlerinin hepsi aynı öneme sahip değildir. Allah’ın zatı ve sıfatları ile direkt ilgili olan ayet ve sureler dolayısıyla birçok ayet ve sureden daha faziletli olmaktadır zira tüm bilgiler Allah’ın zatı ve sıfatları için vardır. Cevherden kasıt bilgiler iken incilerden kasıt ise eylemlerdir. Bilgi ve eylem ise ayrıştırılamaz.

Anahtar Kelimeler: