Özet:

Rekreasyon faaliyetleri doğal çevre üzerinde olumsuz etkilere neden olabilmektedir. Doğa ziyaretlerinin gerçekleştiği bütün alanlarda kaçınılmaz olarak ortaya çıkan çiğneme, bu etkilerden biridir. Diğer yandan rekreasyonel çiğneme etkisi çoğu zaman çevre koşullarına bağlı olarak değişiklik gösterirken, doğal bitki örtüsü rekreasyon faaliyetleri de dahil olmak üzere insan-doğa arasındaki ilişkilerin şekli ve düzeyini ortaya koyan önemli bir göstergedir. Bu çalışmanın amacı Antalya Termessos Milli Parkı örneğinde rekreasyonel faaliyetler nedeniyle ortaya çıkan çiğneme etkisinin doğal bitki örtüsü üzerindeki etkisini araştırmak ve bu yolla doğa koruma planlaması ve yönetimine katkıda bulunmaktır. Alan örneklemelerine dayalı olarak gerçekleştirilen bu çalışmada etki indikatörleri olarak kullanım ve kontrol parsellerindeki tür çeşitliliği, vejetasyon yüksekliği ve vejetasyon örtü derecesi incelenmiştir. Çalışma sonuçları çiğneme etkisinin vejetasyon örtü derecesi ve vejetasyon yüksekliği üzerinde etkili olduğunu, çiğneme etkisi sonucu vejetasyon örtü derecesi ve vejetasyon yüksekliğinin kontrol parsellerinde daha yüksek ve kullanım parsellerinde daha düşük olduğunu göstermiştir. Fakat kullanım parsellerinde daha yüksek çıkan tür çeşitliliğinin, Akdeniz bölgesinin çevre koşulları ve yürüyüş güzergahlarındaki ışık rekabeti dolayısıyla henüz çiğneme etkisine bağlı değişim düzeyinde olmadığı anlaşılmıştır. Benzer şekilde otsu vejetasyon düzeyindeki tür çeşitliliği çiğnenen kullanım parsellerinde daha yüksek bulunmuştur. Burada çiğnemenin doğal bitki örtüsü üzerindeki etkisi tür çeşitliliğini azaltacak düzeyde olmayıp, daha çok fiziksel baskı şeklindedir. Bu nedenle mevcut ziyaretçi sayısının korunması ve kullanıcıların çok yoğun kullanılan güzergahlardan daha az kullanılan güzergahlara yönlendirilmesi gibi ziyaretçi yönetimi doğrudan alınabilecek önlemler olabilir. Ancak rekreasyonel kullanım ile doğa koruma arasında iyi bir dengeyi hedefleyen ve çiğneme etkisini dikkate alan bir alan yönetimi planı, uzun vadeli koruma amaçlarının gerçekleştirilmesine katkı sağlayacaktır

Anahtar Kelimeler: