Görüntüleme
83
İndirme
12
1799 Yılında Farsça’dan Türkçe’ye Mütercim Āsım Efendi tarafından tercüme edilen Tıbyan-ı Nafi der Terceme-i Burhān-ı Kātıʻ sözlüğü Burhān mahlaslı Tebrizli Hüseyin tarafından 1652 yılında yazılmış bir sözlüktür. Mütercim Asım altı yılda tamamladığı çalışmasını III. Selim’e sunmuştur. Şair, tarihçi ve sözlükçü olarak tarihimizin önemli isimlerden biri olan Mütercim Āsım Efendi bu sözlüğü çevirirken Türkçe bilgisini göstermiş, Anadolu ve Çağatay sahasından pek çok sözcüğü de açıklama yaparak vermiştir. Bu özelliği ile sözlük birebir çeviri olmaktan uzaklaşmış; ancak Türkçe söz varlığının tespitinde önemli bir görevi de üstlenmiştir. Mütercim Āsım Efendi, Burhān-ı Kātıʻ’da Türki, Türkistan ve Rumî gibi sözcükleri de sözcüğün yaşadığı coğrafyayı anlatmak için kullanmıştır. Bu makalede onun bu sözlüğe katkısı sayılabilecek Anadolu ve Çağatay sahasından eklediği sözcüklerden alet/eşya isimleri tespit edilmiş, kökenleri üzerine tanıklar verilmeye çalışılmış ve tartışmalı bazı sözcükler üzerinden sözlükçülüğümüzün önemli bir sorununa dikkat çekilmiştir. Sözlük hazırlayanlar kimi zaman bilmeden kimi zaman da kasıtlı olarak sözcüklerin kökenini başka dillerle açıklama yollarına başvurmaktadırlar. Tespit edilen sözcükler içerisinde bu durumda olanlar üzerinde köken ve kullanım alanına göre yorumlar yapılmaya çalışılmıştır. Çalışmanın sonuçlarının ve elde edilen sözcüklerin başka çalışmalara katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
The dictionary Tıbyan-i Nafi der Terceme-i Burhān-i Kātı' which was translated from Persian to Turkish in 1799 is a dictionary written in 1652 by Tebrizli Hussein. He completed his work in six years. He presented to Selim. As a poet, historian and dictionary, Mutercim Āsım Efendi, one of the important names of our history, has shown his Turkish knowledge while translating this dictionary, and many words from the Anadolu and Çağatay field have also been explained. With this characteristic, the dictionary has gone away from being a translation; but it has also taken an important role in the identification of the existence of the Turkish word. Mutercim Āsım Efendi, in Burhān-i Kātı, used words such as Turkey, Turkistan and Rumî to describe the geography in which the word lives. In this article, the names of the instruments/object from the words he added from the Anadolu and Çağatay field that may be contribution to this dictionary have been identified, the origins have been tried to be witnessed and some controversial words have been attracted to a significant problem of our dictionary. Those who make the dictionary sometimes, without knowing, sometimes intentionally seek to explain the origin of the words in other languages. In the words identified on those in this case were tried to make comments according to the origin and area of use. It is believed that the results of the study and the words obtained will contribute to other studies.
Alan : Eğitim Bilimleri; Filoloji
Dergi Türü : Uluslararası
Makale Detay 
Benzer Makaleler
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Alıntı Yap
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
