Özet:

Bütün dinler müntesiplerindenüst düzeyde tek bir ümmet/topluluk olmalarını istemesine rağmen, dinlerin süreç içinde farklı sebeplerle mezhep, fırka, tarikat gibi alt gruplaşmalara ayrıştıkları bilinmektedir. Bu grupların ortaya çıkmasında sosyal, siyasi, ekonomik ve kültürel etkenlerin yanında, inanç, ibadet, teşkilat, yönetim vb. konulardaki tartışma ve ihtilafların etkili olduğu görülmektedir. Her ne sebeple olursa olsun toplumda bir takım dini grupların olduğu ve bu grupların da birey ve toplum üzerinde bir takım etkilerinin olduğu bir gerçektir. Bireylerin dini algılama ve yaşama biçimleri, zihniyet dünyaları bir anda oluşmayıp belli bir sürecin neticesinde şekillenerek ortaya çıkmıştır. Dini grupların yapılaşmaları, tavır ve tutumları da bir anda ortaya çıkmamış belli bir tarihsel süreç içinde şekillenmiştir. Bu anlamda nasıl ki bireyler içinde yaşadığı toplumun siyasi, ekonomik, kültürel şartlarından etkilenirse, dini gruplar da bu şartlardan etkilenmekte bunlara göre yapılanmaktadır. Onun için bu çalışmada sırf dini gruplar kapsamında yer alan tarikat/cemaat tipi oluşumların cumhuriyet döneminden itibaren, dışa kapalı/içe dönük yapılaşmaları ele alınmış söz konusu yapılaşmaların sebep ve sonuçları analiz edilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: