Özet:

Jaya algoritması küresel optimizasyon problemlerini çözmek için son zamanlarda sıklıkla kullanılan popülasyon tabanlı bir optimizasyon algoritmasıdır. Bu çalışmada küresel optimizasyon problemlerinin çözümü için zamanla değişen rastgele atalet ağırlıklı Jaya (ZR-Jaya) algoritması geliştirilmiştir. Geliştirilen algoritmada Jaya’ya göre optimizasyon problemlerini daha erken iterasyonlarda çözmek, yakınsama süresini azaltmak ve daha iyi çözüm elde etmek amaçlanmıştır. ZR-Jaya deneysel çalışmalar için literatürde iyi bilinen on adet kıyaslama fonksiyonu ile bu fonksiyonların birleşiminden oluşan beş adet kompozit küresel optimizasyon problemlerine uygulanmıştır. ZR-Jaya algoritmasının bulduğu sonuçlar Yapay Arı Kolonisi (YAK), Parçacık Sürü Optimizasyon (PSO), Jaya algoritmaları ve Jaya’nın güncelleme prosedürüne eklenen rastgele atalet ağırlıklı Jaya (RAA-Jaya), doğrusal azalan atalet ağırlıklı Jaya (DAAA-Jaya) ve karmaşık atalet ağırlıklı Jaya (KAA-Jaya) ile karşılaştırılmıştır. Geliştirilen algoritmanın başarısı YAK, PSO, Jaya ve Jaya’nın diğer ağırlık stratejileriyle kıyaslanmış ve sonuçlar çizelgelerde verilmiş ve grafiklerle gösterilmiştir. Deneysel çalışma sonuçlarına göre ZR-Jaya’nın PSO, YAK, Jaya ve Jaya’nın diğer ağırlık stratejilerinden, tek-yerel noktalı fonksiyonlarda başarı performans sayısı oranı %75, çok-yerel noktalı fonksiyonlarda ise %61,11 olmuştur. Geliştirilen ZR-Jaya algoritmasında zamanla değişen rastgele atalet ağırlığı faktörünün oldukça etkili olduğu ve uygulanabilir olduğu deneysel çalışmalarla tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: