Abstract:

Çalışmanın amacı Yeni Hitit Yabancılar için Türkçe ders kitaplarında yer alan okuma metinlerinin Schwartz’ın değer sınıflamasına göre kültürel ve bireysel değerler bakımından incelenmesidir. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi ile yapılmıştır. Verilerin analizinde betimsel analizden yararlanılmıştır. Sonuç olarak okuma metinlerindeki bireysel değerlerin kültürel değerlerden daha fazla olduğu görülmüştür. Bireysel değerlerde “evrenselcilik ve iyimserlik” değer grubu diğer değer gruplarından (başarı, hazcılık, uyarılım, öz yönelim, uyum ve güvenlik) daha fazla yer almıştır. Farklı kültürlerden bireylerin bulunduğu ortamlarda “evrensel değerlere saygılı olma, yardımsever olmayla” ilgili değerlere yer verilmesinin uygun olduğu söylenebilir. Ancak bireysel değerler bireyin önceliklerine ve başka etkenlere göre değişebilir bu bakımdan ders kitaplarında bireysel ve kültürel değerlere dengeli bir şekilde yer verilmesinin uygun olacağı söylenebilir. Kültürel değerlerde geleneksel ve tarihi değerler üzerinde durulmuştur. Seviye bakımından ise orta düzeydeki B-1 ders kitabında ileri seviyedeki B-2, C-1 ders kitaplarından daha fazla kültürel değere yer verildiği görülmüştür. B-1 düzeyindeki öğrenciler orta düzey dil kullanıcılarıdır ve metni ana hatlarıyla anlama eğilimindedirler. C-1 düzeyindeki öğrenciler ise metni ayrıntısıyla anlayabilecek ileri düzey dil kullanıcılarıdır. Ders kitaplarında yer alan kültürel ögelerin dağılımına dil seviyelerine dikkat edilerek yer verilmesi öğrencilerin hedef kültürü tanımalarında etkili olabilir çünkü ilk seviyelerde dil kurallarını öğrenmeye çalışan öğrenciler ileri seviyelerde anlam üzerinde yoğunlaşmaktadır. Ancak Yeni Hitit Türkçe Ders Kitaplarında seviye arttıkça kitaplarda yer alan kültürel değerlerin azaldığı görülmektedir. Bu durum dikkate alındığında kültürel aktarımın derinlemesine gerçekleşmesi gereken ileri düzey C-1 ders kitabının kültürel değer aktarımında B-1 düzeyine göre yetersiz kaldığı söylenebilir.

Keywords: