Özet:

Konuşurun ifade ettiği önermeyle ilgili bilgi kaynağının ve türünün belirtildiği dilbilgisi kategorisi olan kanıtsallık, dillerde farklı anlamsal ayrımlara ve işaretlenme biçimlerine sahiptir. Türkçede bilginin kaynağı “-mIş” ve “-ImIş” biçimbirimleriyle dilbilgisel olarak işaretlenmektedir. Bu çalışmada ilgili biçimbirimlerin kanıtsallık işlevinin biçim, anlam ve kullanım bakımından değerlendirilmesi amacıyla Yunus Emre Enstitüsü tarafından hazırlanmış Yedi İklim Türkçe Öğretim Seti A2 ve B2 ders kitaplarından 2 ünite ve Ankara Üniversitesi tarafından hazırlanmış Yeni Hitit Yabancılar İçin Türkçe Seti 1, 2 ve 3 ders kitaplarından 5 ünite doküman analizi yöntemi ile incelenmiştir. İnceleme sonucunda biçimbirimlerin “tanık olmama, dolaylı tecrübe, belirsizlik, şüphe, söylenti, aktarım, küçümseme, şaşırma, sonradan fark etme” işlevlerine yer verildiği tespit edilmiştir. Yeni Hitit YİT kitaplarında açık bir dilbilgisi öğretimi yapıldığı, biçime önem verildiği ancak etkinliklerin bağlamdan uzak olduğu görülmüştür. Yedi İklim Türkçe ders kitaplarında örtük bir dilbilgisi öğretimi benimsendiği, etkinliklerin bağlam içerisinde verildiği, yapıdan çok anlam ve kullanıma önem verildiği görülmüştür. Bu çerçevede incelenen kitaplardaki etkinliklerde kanıtsallık işlevini kavratma amacıyla biçimin yanı sıra anlam ve kullanımlarının göz önünde bulundurması gerektiği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler: