Atıf Sayısı
2
Görüntüleme
40
İndirme
14
Havanın yeryüzüne yakın olan herhangi bir yönde, herhangi bir hızdaki doğal akıntısı için kullanılan en eski kelimeler, Eski Uygur Türkçesi dönemine ait olan “esin ve yel”dir. Bugün bu hava hadisesi için yaygın bir şekilde kullandığımız rüzgâr kelimesine ise ilk kez rūzgār “zaman, vakit” biçiminde Karahanlı Türkçesi metinlerinden Atabetü’l-Hakayık’ta ve Kuran Tercümeleri’nde rastlanmaktadır. Bu kelimenin bugünkü anlamıyla yaygınlık kazanması ise tespit edebildiğimiz kadarıyla 16. yüzyıla rastlar. Rüzgârlar, esme zamanı (estiği saat, gün, ay, mevsim) estiği yön (birden fazla yön, yönler arası, her yön, güney, kuzey, doğu batı, karadan denize, denizden karaya), hız/şiddet (sert/şiddetli, hafif), ısı (sıcak, soğuk, ılık, serin) beklenen/beklenmeyen, ekinlere faydalı/zararlı, yağış getirip/getirmeme gibi birtakım hususiyetler dikkate alınarak sınıflandırılmış, çalışmanın sonunda da bir sözlük listesi verilmiştir. Anadolu ağızları için temel başvuru kaynağı olan Derleme Sözlüğü’nden ve TDK’nin genel ağ ortamına aktardığı veri tabanından yararlanılarak rüzgâr leksikolojisi üzerine yapılan bu çalışmada, benzetme ve mecazlarla yüklü, zaman zaman halk arasındaki bir gelenekten bazen hatıralardan kaynağını alan, halkın keskin zekâsını ve nükte gücünü yansıtan çok zengin bir söz varlığıyla karşılaşılmış, tespit edilen terimler yapı, anlam ve köken açısından incelenmiştir.
The earliest words used for natural flow of air at any speed in any direction close to the earth’s surface are “esin ve yel” from the Old Uighur Turkish period. The word rūzgār (wind), which we commonly use today for this weather condition, is first encountered in the texts of Karahanlı Turkish, Atabetü’l-Hakayık, and Quran Translations where it carries the meaning “time, period”. The widespread use of this word in its current meaning coincides with the 16th century use of the word. In this article we first classify various types of wind by a number of features such as length of blowing time, wind direction, speed and degree of violence, heat, predictability, potential benefits or damages (especially to crops), and whether or not they bring precipitation. Then, at the end of the study, a dictionary list is given. In this study on wind lexicology, we used the dictionary which was compiled by TDK and which is the main reference source for Anatolian dialects. We also used the database uploaded by TDK to the general network which is full of metaphors and images and which reflects the sharp wit and intelligence of the people from whom a tradition between the people and their memories has been preserved .These vocabularies are examined in terms of structure, meaning and origin.
Alan : Filoloji
Dergi Türü : Uluslararası
Makale Detay 
Atıf Yapanlar
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
