Özet:

Amaç: Denizli’de ilköğretim öğrencilerinde ağız ve diş sağlığını (ADS) geliştirmeyi hedefleyen bu projede, öğrencilerin ADS profilinin çıkarılması, öğrencilere ADS konusunda doğru tutum ve alışkanlıkların kazandırılması, çene gelişimi açısından önemli olan kalıcı 1. azı dişlerinin koruma altına alınması ve 12 yaş grubunda DMF-t indeksinin 2’nin altına çekilmesi hedeflenmiştir. Bu yazıda projenin ilk üç yılında yapılan taramaların sonuçları ve gerçekleştirilen etkinlikler sunulmuştur. Yöntem: Çalışma 2008-2015 yıllarını kapsayan bir müdahale çalışmasıdır. Çalışmanın ana hedef grubunu ilköğretim 2. sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Her yıl ildeki tüm 2. sınıf öğrencilerine ulaşılarak sekiz yılın sonunda yaklaşık 120.000 öğrenciye ulaşılması hedeflenmektedir. Projenin eğitim, tarama, koruma ve kısmi tedavi boyutu bulunmaktadır. Bulgular: Başlangıç (ilk yıl) verilerimize göre öğrencilerin ağız-diş sağlığı oldukça kötü durumdadır. Tüm dişleri sağlam olan öğrencilerin oranı sadece %10.2’dir. Öğrencilerin %20’sinin ağız hijyeni kötüdür, %25,9’unun ortodontik tedavi gereksinimi bulunmaktadır. Öğrencilerin %41.4’ündeaz bir kalıcı diş çürüğü, %83.8’indeaz bir sütdişi çürüğü saptanmıştır. Öğrenci başına diş çürüğü ortalaması 4.8±3.5’dir. Süt dişleri için hesaplanan dmf-t indeksi 4.3, kalıcı dişler için hesaplanan DMF-t indeksi ise 1.0’dir. İlk üç yılda “ADS eğitimlerine” toplam 38.938 ikinci sınıf öğrencisi, 16.021 öğrenci velisi ve 3189 öğretmen katılmıştır. Taramalarda ise toplam 38.856 öğrenciye ulaşılmıştır. Gereken durumlarda öğrencilerin 1. büyük azı dişlerine fissur sealant uygulanmıştır. Toplamda üç yılda 4320 öğrencide 10725 dişe fissur sealant uygulanmış, ayrıca 1586 öğrencide 1898 diş çekimi yapılmıştır. Üçüncü yılda florvernik uygulaması ek koruyucu uygulama olarak projeye eklenmiştir. Üçüncü yılda öğrencilerin %40.4’üne (5097) florvernik uygulaması yapılmıştır. Sonuç: Öğrencilerin ADS düzeyi konunun önemini ve önceliğini açıkça ortaya koymaktadır. Aslında her yıl taranan öğrenciler yeni bir gruptur; bu nedenle projenin her yıl taramaya ve eğitimlere alınan 2. sınıf öğrencilerinin ADS üzerine doğrudan etkisi beklenmemektedir. Ancak taramalar okullarda yapıldığı ve eğitimlere hem ebeveyn hem de öğretmenler katıldığı için projenin toplamda olumlu bir etki oluşturduğu görülmektedir. Bu müdahale çalışmasının etkisinin değerlendirilmesi ilk grubun (1. yıl grubu) 12 yaşına (5. sınıfa) ulaştığında yapılacak değerlendirme ile ortaya çıkarılacaktır. Üçüncü yılı tamamlanan projede 8 yılın sonunda sadece öğrencilerde değil çarpan etki ile tüm Denizli halkında ağız ve diş sağlığının gelişmesi beklenmektedir. Anahtar Kelimeler: Tarama, öğrenci, ağız-diş sağlığı, Denizli An Oral and Dental Health Improvement Project in Denizli: Results over 3 Years Objective: In this project aimed at improving the oral and dental health (OADH) of primary school students we determined the OADH profile of the students, their attitude and behavior on OADH, their ability to protect the 1st molar teeth (which are important for chin development and to decrease the number of decayed, missing and filled teeth (DMF-t index) under 2 in group of age 12. We present the activities and the results of screenings for the first three years of a more extended project. Method: This is a study of interventions during the years 2008-2015. The main target group of the study consisted of 2nd grade primary school students. It is planned to reach 120.000 students by the end of eight years, reaching all 2nd grade students in the city each year. There are training, screening and partial treatment dimensions to the study. Results: According to the initial (first year) data, the OADH status of the students is in a very bad condition. The percent of the students with completely healthy teeth is 10.2%. Oral hygiene of 20% of the students was bad and 25.9% of them require orthodontic treatment. At least one permanent tooth decay was present in 41.4% of the students and at least one decay in primary teeth was present in 83.8% of the students. The mean number of tooth decays per student was found to be 4.8±3.5. The DMF-t index was 4.3 for primary teeth and 1.0 for permanent teeth. In the first three years, a total of 38.938 second grade students, 16,021 parents and 3189 teachers participated in the study. A total of 38,856 students were reached in the screenings. Fissure sealant was applied on the 1st molar of the students when needed. In total, 10725 fissure sealant applications were made on 4320 students, also 1898 tooth cleaning were made on 1586 students. In the third year, application of flour varnish was included in the study as an additional protective practice. Flour varnish was used for 40.4% (5097) of the students in the third year. Conclusion: The OADH levels of the students clearly demonstrate the importance and priority of the subject. In fact the students screened each year are a new group, and for this reason, it is not anticipated that the project will have a direct influence on the OADH of the 2nd grade students included each year in the screenings and training. However the screenings made in the school and the training sessions attended by both parents and teachers has created a positive impact overall. The evaluation of the influence of this intervention study will be revealed with the assessment to be made when the first group (1st year group) will reach the age of 12 (5th grade). The third year of the project is finished and it is anticipated that, at the end of 8 years, the dental health of not only the students but the whole Denizli community will improve due to a multiplier effect. Key Words: Screening, student, oral health, Denizli  

Anahtar Kelimeler: