Özet:

Arkadaşlık her yaşta sosyal yaşamın önemli bir parçasıdır. Ancak ergenlik döneminde arkadaşlık daha önemli bir hal almaktadır. Ergenlik döneminde arkadaşlarla geçirilen süre diğer dönemlere kıyasla daha uzundur. Ergenlerin arkadaşları ile ilişkileri, anne-baba ilişkilerden farklıdır. Bu dönemde ergenler anne-baba ile etkileşime girmekten çok arkadaşlarıyla etkileşim içindedir. Arkadaş ilişkileri zorba, kurban ve zorba/kurban olma durumunu çeşitli açılardan etkilemektedir. Bu çalışmanın amacı arkadaşlık ilişkilerinin akran zorbalığının kurbanı olmaya ilişkin etkisini incelemektir. Araştırma genel tarama modellerinden olan ilişkisel tarama modeliyle gerçekleştirilmiştir. Araştırmada sosyodemografik bilgi formu ile Olweus Zorba Kurban Anketi ve Arkadaş İlişkileri Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma kapsamına KKTC devlet liselerinde okuyan gençleri temsil edebilecek 836 genç alınmıştır. Örneklemin %50,12’sini kızlar, %49,88’ini erkekler oluşturmaktadır. Araştırmaya katılan gençlerin yaşları 15 ve 18 arasında değişmektedir. Öğrencilerin, Akran İlişkileri Ölçeği genelinden ortalama 65,17±12,39 puan aldığı saptanırken, ölçekten alınan en düşük puan 18, en yüksek puan ise 90’dır. Araştırmada öğrencilerin zorba, kurban ve zorba/kurban olma durumlarına göre ölçeğin bağlılık, güven ve özdeşim, kendini açma ve sadakat alt boyutlarından aldıkları puanlar arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu tespit edilmiştir (p<0,05). Arkadaş sayısı açısından zorbalık incelendiğinde zorbalık uygulayan öğrencilerin zorbalık kurbanı olan öğrencilere kıyasla neredeyse iki kat daha fazla arkadaşa sahip oldukları belirlenmiştir. Araştırmada arkadaş desteğinin zorbalık kurbanı olma olasılığını azalttığı saptanmıştır. Bu nedenle akran zorbalığını azaltma ve önlemeye yönelik geliştirilecek müdahalelerde akran desteği üzerinde önemle durulması gerektiği ortaya çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler: