Özet:

Bu araştırma şebin ceviz çeşidinin stres koşullarına dayanımını belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Denemede, Juglans regia L. anacı üzerine aşılı 2 yaşlı Şebin fidanları kullanılmıştır. Fidanlara, 5 sulama suyu tuzluluğu (T0= 0.3 dS.m-1 -kontrol, T1= 1 dS.m1, T2= 2 dS.m-1, T3= 3 dS.m-1 ve T4= 5 dS.m-1) ve 3 sulama suyu miktarı (S1= 1 litre/hafta, S2= 3 litre/hafta ve S3= 5 litre/hafta) faktöriyel deneme desenine göre tesadüf parsellerinde 4 tekrarlamalı olarak uygulanmıştır. T3 ve T4 konularındaki bitkiler, denemenin 2. yılında tuz stresi nedeniyle ölmüştür. Bitkiler, haftada 1 litre su uygulanan S1 konusunda 2.68 dS.m-1 düzeyindeki toprak tuzluluğundan (ECe) sonra, haftada 3 litre su uygulanan S2 konusunda 5.34 dS.m-1 düzeyindeki toprak tuzluluğundan (ECe) sonra ve haftada 5 litre su uygulanan S3 konusunda ise 10.95 dS.m-1 düzeyindeki toprak tuzluluğundan (ECe) sonra ölmüştür. Deneme sonunda yaşamlarını sürdürebilen T0, T1 ve T2 konuları için yapılan varyans analizi sonuçlarına göre toplam bitki ağırlığı tuzluluk, su miktarı ve tuzluluk-su miktarı interaksiyondan önemli derecede (p<0.01) etkilenmiştir. Toplam bitki ağırlığı, uygulanan sulama suyu tuzluluğunun artmasıyla birlikte azalmıştır. Kontrol konusuna göre T1 ve T2 konuları için fidan gelişimi sırasıyla %23.9 ve %37.5 oranında daha düşük olmuştur. Bitki boyu üzerine yalnızca uygulanan su miktarlarının etkisi önemli bulunmuştur (p<0.01). Tuzluluğun etkisiyle bitki boyunda azalma gözlenmesine karşın ortalamalar arası fark önemli bulunmamıştır. Bitki gövde çapı üzerine yalnızca uygulanan su miktarlarının önemli derecede (p<0.01) etkili olduğu belirlenmiştir. Tuzluluğun gövde çapı üzerine etkisi önemli bulunmamıştır. Bitki kök gelişimi üzerine tuzluluğun, su miktarının ve tuzluluk-su miktarı interaksiyonu etkisi p<0.01 düzeyinde önemli bulunmuştur. T0 konusuna göre T1 ve T2 konularında bitki kök ağırlığı sırasıyla %14.8 ve %30.4 kadar daha az gelişme göstermiştir. S1 konusuna göre de uygulanan su miktarındaki artışla birlikte S2 ve S3 konularında bitki kök ağırlığı sırasıyla %79 ve %114 oranında artış sağlamıştır. Saçak kök gelişimi üzerine tuzluluk, su miktarı ve tuzluluk-su miktarı interaksiyonu etkisi p<0.01 düzeyinde önemli bulunmuştur. Artan tuzluluğun etkisiyle saçak kök gelişimi azalırken, azalan su miktarı etkisiyle de azalmıştır. Taze kök sayısı üzerine yalnızca tuzluluğun etkisi p<0.01 düzeyinde önemli bulunmuştur. T0 ile T1 konularında taze kök sayısı 5.3 ile 4.1 adet iken T2 konusunda 0.2 adete düşmüştür. Uygulanan su miktarındaki artışla birlikte taze kök sayısında da artış gözlenmiş ancak farklılık önemli bulunmamıştır.

Anahtar Kelimeler: