Abstract:

Osmanlı sarayının askerî alanda giriştiği yenilik arayışları sürecinde orduyu yeniden yapılandırma çabaları kurumsal ve teknolojik yenilikleri beraberinde getirmiştir. Mühendishâne-i Berrî-i Hümâyûn ve Mekteb-i Harbiye-i Şâhâne gibi yeni askerî okullarda resim derslerinin ders programlarında yer alması, Asker Ressamlar olarak adlandırılan bir sınıfı oluşturmuştur. Asker ressamlardan bir kısmı Osmanlı sarayında Yâver Ressam olarak görev yapmışlardır. Yâver ressamlar, Osmanlı sarayının sanata ve sanatçıya verdiği önemi göstermektedir. Yaver ressamlığı, Sultan Abdülmecid döneminde (1839-1861) başlamıştır. Sultan Abdülaziz ile Sultan II. Abdülhamid dönemlerinde de devam etmiştir. Osman Nuri Paşa ilk yâver ressamdır. Sultan Abdülaziz döneminde (1861-1876) Osman Nuri Paşa(1825/1826-1903), Şeker Ahmed Ali Paşa (1841-1907),Yusuf Ziya Paşa (1840-1908) ve Halil Paşa (1852-1939) yâver olarak görev yapmışlardır. Sultan II. Abdülhamid döneminde Şeker Ahmed Ali Paşa, Hüseyin Zekâi Paşa(1860-1919), Ahmed Emin (Servili) [Sururili] (Topçu Kaymakam) (1845-1901)ve Mustafa Vasfi Paşa(1857-1905) bu görevi yürütmüşlerdir. Millî Saraylar Resim Müzesi’nde Osman Nuri Paşa, Halil Paşa, Şeker Ahmed Paşa ve Hüseyin Zekâi Paşa tematik bölümleri bulunmaktadır. Osman Nuri Paşa, Şeker Ahmed Ali Paşa ve Hüseyin Zekâi Paşa Harbiye kökenli asker ressamlardır. Halil Paşa, mühendishâne kökenlidir. Şeker Ahmed Ali Paşa ve Halil Paşa, Avrupa’da resim eğitimi alan asker ressamlardandır. Müze koleksiyonu sarayın resim beğenisini, yâver ressamlığını, yâver ressamlığın işledikleri konuları ve üslûp özelliklerini yansıtmaktadır. Bu makale, yâver ressamların Millî Saraylar Resim Müzesi’ndeki eserlerini tanıtmanın yanı sıra Türk Resim Sanatı’ndaki öncü rollerinin de altını çizmektedir.

Keywords: