Özet:

Bu çalışma, Türkiye’deki nitelikli Suriyeli sığınmacılara sağlanan istisnai vatandaşlık hakkının, söz konusu hakka erişenlerin yaşam standartları ve sosyo-ekonomik kapasiteleri üzerindeki etkisine sığınmacı bakış açısıyla odaklanmıştır. Bu kapsamda, 2011 yılından itibaren Suriye’deki iç savaştan kaçarak Türkiye’ye sığınan ve daha sonra ‘istisnai vatandaşlık’ statüsüne sahip olan 35 Suriye kökenli Türk vatandaşıyla derinlemesine yüz yüze görüşme gerçekleştirilmiştir. Sığınmacıların 'vatandaşlık pratikleri’ ile ‘sosyo-ekonomik kapasiteleri’ arasındaki etkileşimin yönünün irdelenmesi çalışmanın temel amacını oluşturmuştur. Bu amaca istinaden, sığınmacıların göç sürecinden önce sahip oldukları sosyo-ekonomik ve kültürel sermayeleri, muhtelif vatandaşlık pratiklerine dayalı olarak gelişen mevcut ekonomik kapasiteleri ile birlikte sorgulanmıştır. Suriyelilerin vatandaşlığa davet süreci, uyum, istek ve beklentileri, istihdam imkânı, toplumsal fırsatlara eşit erişim, denklik ve mesleki tanınma hakkı gibi etkenler, bu sorgulamanın ana eksenini teşkil etmiştir. Sorgulama kapsamında, göçmenlere tanınan hak ve özgürlüklerin sosyo-ekonomik kapasitenin gelişmesine katkı sağladığı, ancak göçmenlerin özgün bireysel niteliklerinin tam olarak hayata geçirilmesinde tek başına yeterli olmadığı tespit edilmiştir. Özellikle ‘mesleki tanınmama’ ve ‘denklik’ sorunu ekseninde beliren olumsuz pratikler, vatandaş olmuş Suriyelileri ‘niteliksizleştirilme’ olgusuyla karşı karşıya bırakmıştır. Bununla birlikte, Suriye kökenli Türk vatandaşlarının, gerek diğer hak ve özgürlüklere erişim imkânının bulunması gerekse kültürel benzerlikler dolayısıyla, Avrupa’ya gitmek yerine Türkiye’de yaşamayı planladıkları gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler: