Özet:

Dünya üzerinde yaşanan dijitalleşme süreci tüm sektörlerde olduğu gibi lojistik üzerinde de etkisini göstererek, teknolojiye dayalı ‘’Akıllı Lojistik’’ kavramının önem kazanmasını sağlamıştır. Üretim aşamasına geçmeden önce hammadde tedarikinin sağlanması, üretim aşamasında gerekli ara mallarının ve mamullerin temin edilmesi, nihai malların tüketicilere ulaştırılması gibi lojistik süreçlerin giderek daha karmaşık bir hâl alması, lojistik sektöründe teknoloji kullanımını zorunlu kılmıştır. Akıllı teknolojilerle bağlantılı olan akıllı lojistik kavramı, Endüstri 4.0 sürecinin başlamasında rol alan bulut bilişim, nesnelerin interneti, büyük veri, yapay zekâ ve siber sistemler ile birlikte gelişme göstermiştir. Anlaşıldığı üzere akıllı lojistik uygulamaları, geleneksel lojistik uygulamalarından teknolojik yönlerinin gelişmişliği noktasında ayrılmakta, bu durum maliyet kalemlerine de yansımaktadır. Çalışmanın amacı, akıllı lojistik faaliyetlerinde maliyet kalemlerinin belirlenmesi, maliyet kalemlerinin müşteri kârlılık analizi açısından ele alınması ve akıllı lojistik sektöründe faaliyet gösteren müşterilerin işletmeye sağladığı kârlılıkların müşteri ilişkileri perspektifinden irdelenmesidir. Araştırma nitel bir özellik taşımakta ve doküman incelemesi yöntemi kullanılmaktadır. Son yıllarda akıllı lojistik uygulamalarına yönelik çalışmaların artmasına rağmen maliyetleme yaklaşımları noktasında eksikler olduğu görülmektedir. Bu nedenle mevcut çalışma ile akıllı lojistik maliyetlemelerinde önemli bir açığın kapatılacağı ve literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Çalışmada akıllı lojistiğe ilişkin tanımlamalar yapılarak, akıllı lojistik maliyetlerinin belirlenmesine yönelik literatür taraması yapılmıştır. Ayrıca geleneksel lojistik maliyetleri açıklanarak maliyetleme yaklaşımlarından Müşteri Kârlılık Analizi adımları ile anlatılmıştır. Bu analizin önemi ve gerekliliği, faydaları ve aşamaları açıklanmıştır. Verilen bilgiler ışığında akıllı lojistik faaliyetlerine ilişkin değişkenler ve bu değişkenlerin maliyetleri belirleme üzerindeki etkisi açıklanmıştır. Araştırma sonucunda akıllı lojistik uygulamalarında kullanılan maliyet kalemlerinin geleneksel lojistik uygulamalarında kullanılan kalemlerden daha fazla ve daha teknolojiye dayalı olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: