Abstract:

Bu çalışmada, başta Kazak Hanlıkları olmak üzere Türkistan'daki diğer Hanlıkların Çarlık Rusya ile ilgili ilişkilerini ihtiva eden Kazahsko - Russkiye Otnaşeniya v XVI - XVIII. vekah (Sbornik Dokumentov İ Materıalov = XVI – XVIII. Yüzyıllarda Kazak - Rus İlişkileri (Belge ve Kaynak Derlemesi) isimli önemli bir eserin tanıtımı yapılmıştır. Ayrıca bu çalışmada, Eserde bulunan 276 adet belgenin muhtevaları ile ilgili bilgi de verilmiş olup bu belgelerin konu başlıkları da tercüme edilerek takdim edilmiştir. Eserin, ilk bakışta Kazak - Rus münasebetlerinin yoğunlaştığı ve Kazak - Rus yakınlaşmasının en üst safhaya çıktığı dönemi içine alan belgelerden oluştuğu görülmektedir. Ancak belgelerin muhtevası incelendiğinde; Türkistan (Orta Asya) Coğrafyası ve buradaki hanlıklar, bu hanlıkların Rusya ve diğer komşuları ile olan siyasi, askeri, ticari ve kültürel münasebetleri, Çarlık Rusya'sının Orta Asya'ya ulaşmak ve bu coğrafyanın zenginliklerini ele geçirmek için yeni şehirler kurma çalışmaları ve Rus idarecilerinin bölgede yaşayan Türk kökenli halklara yaklaşımı vd. bir çok hususları da ihtiva ettiği görülmektedir. Kısaca bu belgeler, Çarlık Rusya'sının Orta Asya'ya yönelik temel politikasını bütün yönleriyle ortaya koymaktadır. Bu çalışmadaki asıl gayemiz söz konusu belgeleri Türkistan Tarihi ile ilgilenen tarihçilerin dikkatine sunmaktır.

Keywords: