Özet:

Türkçe öğretiminde anlama ve anlatma becerilerinin geliştirilmesi esastır. Dinleme ve okuma anlamanın; konuşma ve yazma ise anlatmanın alt becerileridir. Dinleme, işitmeyi de kapsayan aktif ve zihinsel bir süreçtir. Alan yazında ihmal edilmiş bir beceri olarak kabul gören dinleme, anne karnında gelişmeye başladığı için bireyin ilk temel dil becerisidir. Ders kitapları, bütün derslerde olduğu gibi Türkçe dersinin de vazgeçilmez bir öğrenme materyalidir. Türkçe ders kitapları, dersin işleniş sürecine katkı sunmakla birlikte öğrencilere de ders içinde ve dışında birçok noktada yardımcı olmaktadır. Bireyin anlama ve anlatma imkânlarını belirleyen kelime kadrosuna söz varlığı denir. Zengin bir söz varlığı, anlama ve anlatma becerisindeki başarı düzeyiyle doğru orantılıdır. Bu bağlamda Türkçe ders kitapları, 2018 Türkçe Öğretim Programı’nın özel amaçları arasında sayılan söz varlığını zenginleştirerek dil zevki ve bilincine ulaşabilmede mühim bir vazifeyi üstlenmektedir. Bu çalışmada örneklem olarak seçilen 6.sınıf Türkçe ders kitabındaki dinleme metinlerinin, öğrencilerin söz varlığına katkısını ortaya koymak amaçlanmıştır. Tek grup ön test-son test deseninin benimsendiği araştırmada 6.sınıf Türkçe ders kitabından seçilen üç metindeki hedef kelimeleri içeren ve araştırmacılarca geliştirilen başarı testi, metin işleme sürecinden önce öğrencilere uygulanmıştır. Ön testten sonra üç haftalık bir izlek dâhilinde metin işleme süreci gerçekleştirilmiş, sürecin sonunda başarı testi son test olarak uygulanmıştır. Elde edilen tüm verilerden hareketle dinleme metinlerinin söz varlığına anlamlı bir etkisinin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler: