Özet:

Müzikoloji kavramı çeşitli görüşlere göre farklı tanımlara sahiptir. Genel olarak ise müzikoloji “bilimsel yöntemleri kullanarak müziği bütün yönleriyle araştırıp inceleyen yani müziği ilgilendiren bütün konularla ilgilenen bilim dalıdır” (Uslu, 2006, s. 1) . 20. yüzyılda sosyal bilimler, filoloji ve felsefe alanındaki metodlardan faydalanarak müzikolojinin bilimsel metodları oluşturulmuştur. Tarihsel çalışmalar müzikoloji alanın merkezindedir. Bununla birlikte farklı bilim insanları müzikoloji için değişik çerçeveler çizmiştir. Bugün Guido Adler’in sınıflandırması bazı gelişmelere rağmen güncelliğini korumaktadır. Adler 1855 yılında Vierteljahrsschrift für Musikwissenschaft’ın ilk cildinde ‘Müzikolojinin Kapsamı, Yöntemi ve Amacı’ (Umfang, Methode und Ziel der Musikwissenschaft) başlıklı yazısında müzikoloji ‘tarihi’ ve ‘sistematik’ olarak iki ana başlıkta incelemiştir. Sistematik müzikolojinin araştırmaları sonucunda ortaya çıkan müzikal analiz yöntemleri 20. yüzyılda kayda değer gelişmeler kaydetmiştir. Müzikal analiz müzikal yapının (structure) izahı, müzikteki basit kurucu unsurların çözümlenmesi ve bu bileşenlere ait fonksiyonların incelenmesidir. Müzikal ‘yapı’ bir eserin bölümünü, bütünüyle bir eseri, bir grup eser ya da repertuvarı yazılı veya sözlü bir gelenek içinde temsil edebilir. Müzikal analiz sosyolojik, felsefi ve dini faktörler gibi dış faktörlerden ayrı olarak teknik anlamda yapılır. Müzikal analizin kapsamı müzikal estetik ve kompozisyon teorisidir. Müzikal analizde sadece bestelenmiş olan değil, kayıt altına alınan müzikal materyal de incelenebilir. Müzikal analizde yaklaşım ‘tanımlama/tasvir’ ve ‘karşılaştırma’dır. Tanımlamada/Tasvirde eserin ne içerdiği ve nasıl ortaya çıktığı gibi konular araştırılır. Karşılaştırmada benzerlikler ve farklılıklar incelenir. Müzikal analiz yöntemleri arasında form analizi, fonksiyon analizi, armonik analiz, Schenker analizi, dizisel müzik analizi, stil analizi, Gestalt Psikolojisi yaklaşımıyla analiz, yorumbilim (Hermeneutics), bilgi teorisi analizi, pitch-class set analizi, oransal analiz, müzikal göstergebilim, A Generative Theory of Tonal Music ve karşılaştırmalı metod gibi yöntemler bulunur. Bu çalışmamızda 20. yüzyılda uygulanan belli başlı müzikal analiz yöntemleri hakkında bilgi vermeye çalışacağız.

Anahtar Kelimeler: