Abstract:

Şehirler fiziki çevre şartlarına ve fonksiyonlarına göre büyür ya da küçülür. Araştırma litoloji ve günlenme hareketlerine bağlı olarak oluşan şekillerin oluşum ve gelişimlerini açıklanmıştır. Bu şekillerin şehrin yerleşme ve gelişme alanı üzerindeki etkisi incelenmiştir. Ayrıca bu şekillerin yerleşme üzerinde oluşturduğu baskı unsurları belirlenmiş bu probleme çözüm önerileri getirilmeye çalışılmıştır. Araştırmamızın sınırını oluşturan Hasanbey Mahallesi ve yakın çevresi, Gümüşhane şehir merkezinin doğu tarafında Harşit çayının sağ yamaçlarında bulunmaktadır. Bu araştırmada saha ile ilgili literatür taraması arazi gözlem ve incelemeleri yapılmıştır. Saha ile ilgili çeşitli sayısal ve kartografik materyaller derlenmiş araştırma sahasının sayısal yükselti modeli, eğimi, bakısı, jeolojisi gibi yeni haritalar oluşturulmuştur. Elde edilen veriler bütüncül bir yaklaşımla değerlendirilerek jeomorfolojik süreç açıklanmaya çalışılmış ve bu sürecin yerleşme üzerindeki etkisi değerlendirilmiştir. Araştırma sahası yıllık ortalama 461.1 mm yağış alırken sahanın yıllık ortalama sıcaklığı 9.6 °C dir. Araştırma sahası iklimi yarı kurak az nemli, mezotermal, su fazlası kış mevsiminde olan ve orta derecede deniz tesirine yakın iklim özellikleri gösterir. Araştırma sahası büyük toprak grupları haritasında kahverengi orman toprakları hakim görülmektedir. Fakat sahanın çok şiddetli erozyona maruz kalması sebebiyle toprak örtüsü birçok yerinde ortadan kalkmıştır. Araştırma sahası sınırları içerisinde çok fazla bitki çeşitliliği bulunmamaktadır. Araştırma sahası anakayası granitlerden oluşur. Bu anakayaya Gümüşhane granitleri adı verilir. Bu anakaya günlenmeye karşı oldukça duyarlı gelişmiş çatlak sistemlerine sahiptir. Araştırma sahanın planlaması yapılırken coğrafi özellikleri göz önünde bulundurulmalıdır. Özellikle eğimli yamaçlar üzerinde açılan yol kenarlarında önlemler alınmalıdır. Bazı bölgelere istinat duvarları yapılmalıdır. Riskli bulunan kesimlerde püskürtme betonlar dökülerek zemin stabil hale getirilmelidir.

Keywords: