Abstract:

Ayrımcılığın en yaygın şekilde görüldüğü alanlardan biri olan emek piyasasında cinsiyet, engellilik ve yaş temelli ayrımcılık hem yapılan çalışmalar hem de sosyal politikalar bağlamında görece kendisine daha fazla yer bulurken; cinsel yönelim kaynaklı ayrımcılık daha geç bir dönemde ve daha sınırlı sayıda araştırmaya konu olmuştur. Bu durum cinsel yönelim kaynaklı ayrımcılık konusundaki farkındalığı, görünürlülüğü ve duyarlılığı kısıtlamaktadır. İşgücü piyasalarında cinsel yönelime bağlı olarak uygulanan ayrımcılık doğrudan ve dolaylı yollarla söz konusu piyasalar ve dolayısıyla da ülkelerin ekonomileri üzerinde olumsuz etkiler ortaya çıkarmaktadır. Cinsel yönelimleri nedeniyle istihdam bağlamında uygulanan ayrımcılık söz konusu bireylerin emek piyasasına katılım kararlarını etkilemekte; ücret eşitsizlikleri ve terfilerle ilgili dağıtım adaleti de marjinal verimliliğin düşmesine, motivasyon ve tatminin azalmasına neden olmaktadır. Bu çalışmanın amacı cinsel yönelim perspektifinde bireylerin Türkiye’de emek piyasasına katılımında ve emek piyasasına dahil olanların da çalışma hayatında karşılaştıkları sorunların kaynaklarını tespit etmektir. Ancak burada Türkiye’de emek piyasasında cinsel yönelim nedeniyle yapılan ayrımcılık konusunda yeterli veri tabanı ve çalışma olmadığından gerçekçi bir tespit yapmanın güçlüğünü de vurgulamak gerekir. Bu kısıtlara karşın çalışmada ayrımcılığa yönelik ulusal ve uluslararası istatiksel raporlar ve çeşitli sektörlerde cinsel yönelim kaynaklı ayrımcılığa ilişkin yapılan ampirik çalışmaların bulguları doğrultusunda Türkiye’de cinsel yönelim temelli ayrımcılığın boyutu ve kaynakları değerlendirilmiştir. Emek piyasalarında ve iş dünyasında cinsel yönelim temelli ayrımcılığı önlemenin yolu herşeyden önce tüm çalışanların farklı olduğunun ve bu farklılıklara karşın haklarda herkesin eşit olduğunun kabul görmesinden geçmektedir. Bu anlayış doğrultusunda ayrımcılığa yönelik verilecek temel eğitimin, çıkarılacak anti-ayrımcılık yasalarının ve bu yasaların denetiminin, iş dünyasına verilecek eğitimlerin ayrımcılığı azaltabileceği düşünülmektedir.

Keywords: