Abstract:

Genel olarak, Merkantilizm ortaçağ ve endüstriyel dönem arasında Batı Avrupa’da etkili olmuş ekonomik bir görüş olarak tanımlanır. Bir başka deyişle, Merkantilizm feodalizm ve kapitalizm arasında bir geçiş dönemidir. Merkantilizm’in ana amacı, pozitif bir ticaret dengesini tesis etmektir. Merkantilist yaklaşım; özellikle İngiltere, Hollanda ve belli ölçüde Fransa’da etkili olmuştur.

Osmanlı İmparatorluğu’nun 624 yıllık egemenliği aynı zamanda merkantilist çağı da içine alır. Lakin Osmanlılar’ın merkantilist prensiplere karşı duyarlı olmadığını fark etmek zor değildir. Yavuz Sultan Selim’in Mısır’ın fethinden sonra Akdeniz havzasında buğday ticaretinden, ticaret dengesinde artı değer yaratma anlayışıyla bir avantaj elde etme çabasına girmemesi Merkantilist anlayışa ters bir tutumun örneğidir. Öte yandan Mehmet Rami Paşa’nın Bursa bölgesinin ihtiyacı olan ham maddelerin en başında gelen kumaşın ihracını yasaklaması ise; merkantilist anlayışla paralellik gösteren bir örnektir. Osmanlı İmparatorluğu Merkantilist çağın izinde Merkantilizm’in önemini fark etmiştir. III.Selim dönemi boyunca Osmanlı ticaretini koruma tedbirlerinde başarı elde edilememiştir.

Keywords: