Abstract:

Kandidiyazis, morbidite ve mortaliteye neden olan önemli bir halk sağlığı sorunudur. Hayatı tehdit eden sistemik mikozlara neden olan antimikrobiyal dirençli mantarların sayısındaki artış, yeni antifungal ajanlara olan ihtiyacı doğurmuştur. Bitkisel ilaçlar bu amaçla yüzyıllardır kullanılmaktadır. İncir ağacı lateksinin antifungal etkisi önceki çalışmalarda rapor edilmiş, buna ek olarak çinko gibi bazı eser elementlerin de antifungal etkileri çeşitli çalışmalarla ortaya konmuştur. Çalışmamızda, incir ağacı lateksinin C. albicans, C. glabrata, C. tropicalis ve C. krusei'ye karşı in vitro antifungal aktivitesinin belirlenmesi ve içeriğindeki eser elementlerin ortaya konarak, bu eser elementlerin potansiyel antifungal etkilerinin incelenmesi amaçlandı. İncir ağacı lateks numuneleri, Temmuz 2019'da Trabzon ilindeki dört farklı incir ağacından elde edilmiştir. Latekslerin standart Candida kökenlerine karşı antifungal etkisini araştırmak için mikrodilüsyon tekniği uygulandı ve İndüktif Eşleşmiş Plazma Atomik Emisyon Spektroskopisi (ICP-OES) kullanılarak eser element seviyesi tespit edildi. İncir ağacı latekslerinde C. albicans ve C. tropicalis için 0.5 konsantrasyonda, C. krusei ve C.glabrata için ise 0.125 konsantrasyonda en güçlü antifungal aktiviteye ulaştığı saptandı. Eser element analizine göre incir ağacı lateksinde en yüksek konsantrasyonda bulunan elementler sırasıyla magnzeyum, kalsiyum ve fosfor olarak saptandı. Selenyum, aluminyum, kurşun ve nikel seviyeleri ise ölçülemeyecek kadar düşük olarak kaydedildi. Çalışmamıza göre incir ağacı lateksinin Candida türlerine karşı antifungal potansiyeli olduğu görülmüş ve aktivitenin lateksin içerdiği yüksek magnezyum seviyesinden kaynaklanıyor olabileceği düşünülmüştür. Ancak incir ağacı lateksinin terapötik etkilerinin ortaya konulması için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.

Keywords: