Abstract:

Bu çalışmada, Trakya ile Yığılca bal arısı popülasyonlarının morfolojik özellikler bakımından tanımlanması ve karşılaştırılması amaçlanmıştır. Araştırma materyali 19 farklı arılıktan 94 koloniden olmak üzere toplam 2641 işçi arı oluşturmuştur. Bal arısı popülasyonlarının kanat morfolojisi, sağ kanatları üzerinde işaretlenen 19 noktanın Kartezyen koordinatlarına göre geometrik morfometrik analiz yöntemi ile incelenmiştir. Elde edilen veriler SPSS.15 paket programında Diskiriminant Fonksiyon Analizi (DFA) ve çok değişkenli varyans analizi  (MANOVA) yapılarak sonuçlar koloni ortalamaları ve bireysel veriler üzerinden değerlendirilmiştir. Tekirdağ, Kırklareli ve Yığılca bal arısı popülasyonları sağ ön kanat üzerinde belirlenen 20 karaktere göre karşılaştırıldığında A4, B4 ve AREA6 karakterlerinin popülasyonları ayırmada çok önemli karakterler olduğu B3, G7, J10, K19, L13, Q21 ve CI karakterleri gruplar arasındaki farklılıkları ortaya çıkarmakta önemlilik arz etmediği sonucu ortaya çıkmıştır (P<0,005).  Gruplara ait koloni ortalamaları verilerinin serpilme diyagramı incelendiğinde Yığılca, Kırklareli ve Tekirdağ bal arısı alttürü gruplarına ait kolonilerin % 92,6’sı kendi orijinal grupları içinde doğru olarak sınıflandırılmıştır. Çalışmada değerlendiren üç ilin arı popülasyonları birbirlerinden önemli düzeyde farklı bulunmuştur. Grup merkezleri birbirine en uzak popülasyonlar ise Kırklareli ve Yığılca popülasyonlarıdır. Bu çalışmada Kırklareli bal arısı popülasyonun ortalama CI (2.15) değeri A. m. carnica için belirlenen standardın çok altında (2.5-2.7) bulunmuştur. Bulunan bu değer A. m. caucasica ırkına ilişkin CI (2.13) değeri ile birebir örtüşmektedir. Bu sonuçlara göre Türkiye arı biyo-çeşitliliği göçer arıcılığın yanı sıra ticari ana arı satışından önemli derecede etkilenmektedir. Bu sonuçlara göre gen kaynaklarının korunması ile ilgili acilen gerekli önlemlerin alınması Türkiye’de doğal olarak bulunan arı gen kaynaklarının korunması için önem arz etmektedir.

Keywords: