Abstract:

Mimarlık sözlüğündeki karşılığı “sonradan değişikliğe uğramış bir yapıtın eski halinin resmini yapmak, canlandırım” olan restitüsyon, mimari korumada tarihi yapıların restorasyon projeleri hazırlanırken önemli bir aşamadır. Restore edilecek yapının mevcut durumu belgelenip çözümlenirken restitüsyon(lar) da hazırlanarak özgün biçim(ler) saptanmakta ve restorasyon projesinde dayanak olarak kullanılmaktadır. Çalışma konusu, 19. yüzyılda bir Rum Ortodoks kilisesi olarak inşa edilip 1923’te Lozan Antlaşması’na ek protokol doğrultusunda gerçekleşen Türkiye-Yunanistan nüfus mübadelesiyle özgün işlevini yitiren Yozgat Fatih (Kilise) Camii’dir. Pek çok farklı kullanımın ardından 1990’lı yıllardan bu yana cami olarak kullanılmaktadır. Yapının tarihine ait görsel belgelerin kısıtlı olması nedeniyle restitüsyon ve restorasyon projesi üretilmesi söz konusu olduğunda zorluklarla karşılaşılması üzerine analojik verilere başvurularak hiçbir belgeye ulaşılamayan noktaların restitüe edilebilmesi için, ya da yetersiz bulunan verilerin desteklemesi/teyit edilmesi için referans bulmaya çalışılmıştır. Bu çalışmanın amacı, Yozgat Fatih (Kilise) Camii’nin tarihsel belgeleri ve analojik çalışmadan elde edilen veriler bütünü ile geliştirilen restitüsyon önerisini restorasyondan sonraki durumuyla birlikte paylaşmaktır. Abstract Restitution, which means "reforming the original, painting the old version of a work that has been changed later, resuscitation" due to the architectural dictionary, constitutes an important stage in the preparation of restoration projects of historical buildings in architectural conservation. While the current situation of the building to be restored is documented and analyzed, the restitution(s) are also prepared and the original form(s) are determined, and if reliable documents are available, the restoration project tries to stay true to this original situation as much as possible. The subject of the study, Yozgat Fatih Mosque, was built as a Greek Orthodox church in the 19th century and lost its original function with the population exchange between Turkey and Greece in 1923 in line with the additional protocol to the Treaty of Lausanne. After many different uses, it has been used as a mosque since the 1990s. Due to the limited visual documents of its history, when it comes to the production of restitution and restoration projects, difficulties were encountered, and analogical data were used to find references for restitution of the points where no documents could be reached, or to support/confirm the insufficient data. The aim of this study is to share the historical documents of the Yozgat Church Mosque and the data obtained from the analogical study, as well as the restitution proposal development process and its result, together with its situation after restoration.

Keywords: