Özet:

Hukukumuzda sermaye şirketleri ve kooperatiflerin borca batıklık hali hem bir konkordato nedeni hem de bir doğrudan doğruya iflâs nedeni olarak düzenlenmiştir. Ancak borca batıklık halinin İcra ve İflâs Kanunu’nun konkordatoya ilişkin hükümleri arasında açıkça bir konkordato nedeni olarak düzenlenmemiş olması nedeni ile uygulamada borca batıklık nedenine dayalı konkordato talepleri söz konusu olduğunda çeşitli tereddütler yaşanmaktadır. Bu tereddütler ve uygulama farklılıkları özellikle geçici mühlet aşamasında ortaya çıkmaktadır. Söz konusu tereddütlerin kaynağını, İcra ve İflâs Kanunu’nun geçici mühlet kararının kesin mühlet kararının sonuçlarını doğuracağına ilişkin hükmü (İİK m.288/1) ile Kanun’un kesin mühlete ilişkin 291 ve 292’nci maddelerinin kıyasen geçici mühlet halinde de uygulanabileceğine ilişkin hükmü (İİK m.287/5) oluşturmaktadır. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda hem konkordato mühleti verilmesine ilişkin yargılama faaliyeti hem de doğrudan doğruya iflâs hallerine dayalı yargılama faaliyeti birer çekişmesiz yargı işi olarak düzenlenmiştir (HMK m.382/). Çekişmesiz yargı işlerinde ise kural olarak kendiliğinden araştırma ilkesi geçerlidir (HMK md. 385/2). Bu nedenle borca batıklık nedenine dayalı olarak geçici mühlet kararının verildiği hallerde, mühlet içerisinde konkordato projesinin uygulanmasının mümkün olmadığının anlaşılması, talepte bulunanın feragat etmesi veya komiserin emir ve talimatlarına uyulmaması nedeni ile geçici mühlet kararının kaldırılmasına karar verilen hallerde, konkordato talebinin reddi kararı ile yetinilmeyip ayrıca borca batıklığın devam edip etmediğinin de araştırılması gerekir. Borca batıklık halinin devam ettiğinin tespit edilmesi halinde, talep olmasa bile borçlu şirket veya kooperatifin iflâsının açılmasına karar verilmelidir.

Anahtar Kelimeler: