Abstract:

Atlı cirit, İslâmiyet öncesinde ve sonrasında Türklerce icra edilen önemli sporlardan birisidir. Geçmişinin bin yıllara dayanıyor olması münasebetiyle atlı cirit artık bugün geleneksel bir ata sporudur. Zaten uzak ve yakın mazisi savaşlarla dolu olan Türklerin yaşamında at çok müstesna bir yere ve değere sahip olmuştu. Bu münasebetle bir tür savaşa hazırlık niteliği de göstermesi atlı ciridi Türkler için daha özel kılmıştı. Bunun yanında atlı cirit ayrıca bir temaşanın, eğlencenin ve ihtişam gösterisinde bulunmanın temel öğelerinden birisi olmuştur. Bütün bu nitelikleri, oyunun neden yüzyıllarca Türkler tarafından icra edildiğini anlamımızı kolaylaştırmaktadır. Selçuklular başta olmak üzere hemen bütün Türk devletlerinde atlı cirit sporu icra edilmiştir. Osmanlılar zamanına gelindiğinde ise sultanların da sıklıkla cirit oyun sahasında boy gösterdikleri görülmektedir. İşte bu çalışma özellikle atlı cirit sporunu bizzat icra eden yahut oyunun oynanması için gerekli zemini oluşturarak katkı sağlayan Osmanlı sultanları üzerine yoğunlaşmaktadır. Bu kapsamda hangi sultanların ne vakitler cirit oynamış yahut oynattırmış oldukları, oyunlara ve oyunculara ne tür bir destek sağladıkları gibi meseleler çalışma boyunca üzerinde durulan başlıca konular olmuştur. Bahsedilen meselelere dair mevcut literatürde bir hayli bilgi bulunmaktadır. Çalışmaya temel teşkil eden başlıca kaynak grubunu Osmanlı arşiv vesikaları ile kronikler oluşturmaktadır. Ayrıca konuya ilişkin olarak yapılmış araştırma-incelemelerden de istifade edilmiştir. Bu şekilde oluşturulan çalışmayla Osmanlı sultanları ve cirit arasındaki ilinti ortaya konulmuş, ayrıca Osmanlı sarayı ve çevresinde cirit müsabakalarının düzenlenmesine atfedilen geleneksel önem ve sağlanan destek hakkında önemli olduğu düşünülen bazı bilgilere ulaşılmıştır.

Keywords: