Özet:

1921 yılında İstanbul Nuruosmaniye’de yer alan İkbâl Kıraathanesi’nde bir grup genç tarafından kurulan Dergâh mecmuasında pek çok ünlü yazarın eserleri yayımlanır. Mecmua 15 Nisan 1921 yılından 15 Ocak 1923 tarihine kadar kesintisiz biçimde iki haftada bir olmak üzere 42 sayı basılır. İlk sayılarda bin adet basılan derginin son sayısı iki yüz adet basılır ve dergi kapanır. Millî Mücadele’nin zaferle sonuçlandığı ve Cumhuriyet’in kurulduğu 1923 yılında derginin yayın hayatına veda etmesi görevini tamamladığı fikrini doğurur. İstiklâl Harbi esnasında edebî, ilmî, tarihî, fikrî ve musiki muhtevalı yayımlar yapan mecmua, Millî Mücadele’yi destekleyen yazılar ve yazarlarla doludur. Savaşın en şiddetli yıllarına rastlayan Dergâh ilk sayıdan son sayıya kadar millî mücadeleye ve Anadolu halkının iradesine inanır. Millî bilincin oluşması ve millî bir edebiyatın kurulması adına dergide pek çok çalışma yer alır. Dergâh’ın kadrosunda Darülfünûn hocaları ve öğrencileri yer alır. Mecmuada başta Yahya Kemal olmak üzere Ahmet Hâşim, Ziya Gökalp, Yakup Kadri (Karaosmanoğlu), Nurullah Âta (Ataç), Hasan Ali(Yücel), Halide Edip (Adıvar), Köprülüzâde Mehmed Fuad (Fuad Köprülü), Ahmet Hamdi (Tanpınar) gibi pek çok önemli isim eser kaleme alır. Derginin mesul müdürü Mustafa Nihad’dır (Özön). Dergâh’ta yerli yazarların eserlerinin yanı sıra Henri Bergson, Maksim Gorki, Pierre Loti gibi yabancı yazarlardan çeviriler yer alır. Yahya Kemal’in başyazar olarak yer aldığı mecmuada makale, şiir, hikâye, roman, oyun, hatırat, beste gibi türlerde pek çok eser yayımlanmıştır. Romanlar bölümler hâlinde yayımlanırken yabancı eserlerden az sayıda roman, makale, hikâye ve oyun çevirisi yer alır. Yerli ve yabancı pek çok yazar isimleriyle Dergâh’ta yer alsa da “A.G.” “L.L.” “Y. B.” “N.D.” “F.” “F.L.” gibi pek çok müstear isim vardır. Literatürde Dergâh mecmuası üzerine pek çok çalışma bulunsa da mecmuada yer alan müstear isimlere dair bir inceleme yapılmamıştır. Bu çalışmada Dergâh mecmuasının ortaya çıkışından biçim özelliklerine, yazar künyesinden müstear isimlerine kadar çeşitli bilgiler verilecektir. Hangi yazarların kaç sayıda ve ne türde eserler verdiği tablo biçiminde yansıtılacaktır. Dergide öne çıkan eserler ve yazarlar kısaca belirtilerek mecmuanın Türk edebiyatı açısından önemine değinilecektir

Anahtar Kelimeler: