Abstract:

Türkiye'nin Karadeniz Bölgesi’nde turizmin mekânsal yapısı ve gelişmesi Bu yazı 1976-1977 yılında Frank-Michael CZAPEK tarafından yürütülen “Kuzey Türkiye’nin Karadeniz Bölgesindeki Rekreasyon ve Turizmin Rekreasyon ve Turizmin Geleneksel ve Modem Biçimleri” konulu araştırmanın ilk sonuçlarının bir özetidir. Bu araştırmada ’’Karadeniz Bölgesi” olarak Bulgaristan’dan Sovyet sınırına kadar olan tüm Karadeniz kıyısı ele alınmıştır. Diğer kıyı bölgeleriyle karşılaştırıldığında Karadeniz Bölgesinin Türkiye turizmindeki yeri çok küçüktür. Yalnızca Zonguldak , Trabzon, ve Rize gibi illerde turistleri barındırabilecek oteller bulunmaktadır. Modern turizm esas olarak kıyının batı bölümünde bir kaç yerde yoğunlaşmıştır. Uluslararası turizm ise çok sınırlıdır. Bunun dışında, tüm Karadeniz Bölgesini kapsayan ve tümüyle yerli halkın yaptığı “geleneksel yayla rekreasyonu” söz konusudur.  Karadeniz Bölgesini üç alt-bölgeye ayırabiliriz:  1) Trakya’dan Akçakoca’ya kadar batı alt-bölgesi Karasu ve Akçakoca’nın yanında Kilyos, Şile bu alt-bölgenin tanınmış kıyı yerleşmeleridir. Bu yerleşmeler İstanbul ve Ankara’ya kısa ya da orta uzaklıklarda yer almaları nedeniyle hafta sonu tatilleri için uygun merkezler durumundadırlar, özellikle Kilyos ve Şile’de uzun süreli kalmalar çok azdır.  2) Zonguldak’tan Samsun’a kadar orta alt-bölge kıyı boyunca iyi bir yolun bulunmaması burada turist çekebilecek yerlerin çok sınırlı olmasına yol açmıştır en önemli merkez Amasra’dır.  3) Ünye’den Hopa’ya kadar doğu alt-bölgesi, bu alt-bölgede esas olarak iki tür turizm faaliyeti gözlenmektedir: a - Doğu Kıyıları: Sinop’tan Hopa’ya kadar güzel bir kıyı yolu vardır. Trabzon’ un yanında çok sayıda orta ve küçük yerleşmeler, turizmin gelişmesi için uygun merkezler haline dönüştürülebilir. Bu yerleşmelerden bazılarında şu anda plaj, kamp alanları, kabinler, restoranlar, vb. bir takım temel kıyı tesisleri bulunmaktadır. Fakat bunların çoğu yetersizdir ya da iyi durumda değildir. Bu alt-bölgede modem plaj turizminin geliştiği tek yer Ünye’dir. Bir motel ve iyi donatılmış bir kamping alanıyla yakın kentlere olduğu kadar Ankara ve İstanbul’a da hizmet vermektedir, b - Doğu Karadeniz Dağları’nda yayla rekreasyonu: Çok sayıda köylü hatta kentlinin düzenli olarak kıyıdan ve dağların kuzey eteklerinden yaylalara gitmesi şeklinde görülen bu mevsimlik göç esas olarak iki şekilde değişim göstermiştir: — Halkın yaylada kalma süresi fındık ve çay gibi ürünlerin toplanma mevsimine bağlı olarak azalmıştır. — Genel olarak iyi su ve temiz hava gibi özellikleriyle yaylaların giderek sağlık açısından önemi artmış ve rekreasyon alanları olarak kullanılmaya başlanmıştır. Bu durumda yayla evlerinin ekonomik kullanımdan çok rekreasyonel nedenlerle kullanılmaya başlandığı söylenebilir. Karadeniz Bölgesi’nde turizmin gelişme olasılıkları, yerlerin konum ve alt yapılarına göre değişiklikler göstermektedir: Batı alt-bölgesinde İstanbul’a yakınlık turizmin gelişmesi için iyi olanaklar sunmaktadır. Fakat Marmara ve Ege’nin turizm alanlarıyla karşılaştırıldığında, Karadeniz kıyısındaki Kilyos, Şile ve diğer yerlerde, iklim koşullarına bağlı olarak gelişmenin çok sınırlı olacağı söylenebilir. Yine de hafta sonu tatilleri için çekici alanlar haline getirilebilirler. Orta alt-bölge, Ege ve Akdeniz kıyılarındaki yüksek harcamalar gerektiren tesislerden yararlanamayan orta ve düşük gelirli Ankara’dan gelecek guruplar için (Ankara’ya en yakın kıyı olması nedeniyle) turizm alanı olarak çekici haıe getirilebilir. Doğu alt-bölgesi ise, çok geniş turizm potansiyeline sahiptir. Bölgede bir çok denizden yararlanılabilecek alan yol inşası, çöp dökme ya da konut yapımı ile kullanılamaz hale gelmişse de, iyi otelleri ve plajlarıyla Ünye’nin burada yer alması büyük bir şanstır. Diğer yandan, Ayder’in Kaçkar Dağı’na düzenlebilecek dağ gezileri için bir başlangıç yeri olarak geliştirilmesi düşünülebilir. Çambaşı Yaylası’nın bir kayak merkezi haline getirilmesi de mümkündür.

Keywords: