Özet:

Bu araştırma, Erzurum ekolojik koşullarına uygun ve yüksek verimli çeşitlerin belirlenmesi amacıyla 2009-10 ve 2010-11 ürün yıllarında 64 ekmeklik buğday genotipi ile tesadüf blokları deneme planına göre yürütülmüştür. Tane verimi ve verim unsurları yönünden genotipler arasındaki farkların önemli olduğu belirlenmiştir. Ürün yıllarının ortalamasına göre m2’deki başak sayısı 495.6-875.6, başaktaki tane sayısı 13.7-26.6, 1000 tane ağırlığı 28.9-43.3 g, tane verimi ise 213.5-756.8 kg/da arasında değişim göstermiştir. En yüksek tane verimi Demir 2000 (756.8 kg/da) çeşidinden elde edilmiş, bu çeşidi Atlı 2002 (756.3 kg/da), Karahan 99 (710.1 kg/da), Doğu 88 (708.8 kg/da) ve Türkmen (701.5 kg/da) çeşitleri izlemiştir. Tane verimi ile m2’deki başak sayısı (r= 0,640*** ), başaktaki tane sayısı ( r=0,545*** ) ve bin tane ağırlığı ( r=0,333** ) arasındaki ilişkilerin olumlu ve önemli olduğu belirlenmiştir. İncelenen karakterlerin kendi aralarında ve genotipler ile olan ilişkilerini görsel olarak değerlendirmek amacıyla biplot analiz yöntemi kullanılmış, en stabil genotiplerin Atlı 2002, Doğu 88, İzgi 2001, Harmankaya 99 ve Karasu 90; en ideal genotiplerin ise Atlı 2002, Doğu 88, İzgi 2001, Lancer ve Türkmen olduğu belirlenmiştir. Araştırma sonucunda, Atlı 2002 ve İzgi 2001 çeşitlerinin, yörede daha önceki araştırmalarda yüksek verim istikrarı ile dikkat çeken Doğu 88 çeşidine alternatif olabileceği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler: