Abstract:

Bellek taşıyıcıları, geçmişi günümüze taşırken, geçmişten günümüze nelerin kaldığını da göstermeye yarar. Tıpkı kitaplar ve yazılı belgeler gibi sanat ürünleri de birer bellek taşıyıcısıdır ve geçmişi kalıcı olarak zihinlere taşıma, aktarma fonksiyonuna sahiptirler. Geçmişe ait olan her hangi bir olay, durum, kişi ya da yer bir tür bellek taşıyıcısı olan sanat ürünü ile görselleştirilip yaygınlaştırılabilir ve bu yolla türetilen bilgi, kamu malı haline gelebilir. Cumhuriyet Halk Partisi’nin sanatı ve sanatçıyı desteklemek amacıyla belirlediği sanat politikasına koşut olarak 1938–1943 yılları arasında planladığı “Yurt Gezileri” de bu perspektiften bakıldığında, kayda değer birer referans oluşturur. Devlet tarafından altı yıl boyunca yurdun hemen her köşesine gönderilen birçok ressam da betimledikleri resimler ile birlikte birer bellek taşıyıcısına dönüşürler ve gerçekleştirdikleri resimleri her gezi sonunda toplu halde sergileyerek bilginin taşınmasında, yaygınlaşmasında ve kamuya mal olmasında katkı sağlarlar. Türk resim sanatı tarihinde önemli bir yeri olan Cemal Sait Tollu da söz konusu ressamlar kafilesine dahil olmuş; ilk yurt gezisinin gerçekleştiği 1938 yılında Antalya’ya gönderilmiştir. Sanatçı buradan on dokuz eserle geri dönmüştür. Cemal Tollu daha çok peyzajlardan oluşan resimlerinde izleyiciye gördüklerini aktarmıştır, belki bugün yerinde olmayanlarla birlikte birkaç karede o yılların Antalya’sını kayda almıştır; ama aynı zamanda anılarını da saklamıştır bu resimlerde. Bir bellek taşıyıcısı olarak hafızasında yer edenleri taşımıştır tuvaline, geleceğe. Yazı nasıl kuvvetli bir bellek taşıyıcısı ise sanatın ve sanatçının da aynı sağlam fonksiyonu nasıl başarıyla yüklendiğini kanıtlamıştır biz izleyenlere.

Keywords: